რუსი მწერალი, პოეტი და ჟურნალისტი. ბორის პასტერნაკის, ბულატ ოკუჯავას, მაქსიმ გორკისა და ვლადიმირ მაიაკოვსკის ბიოგრაფი. გამოცემული აქვს არაერთი რომანი, პუბლიცისტური და პოეტური კრებულები.
ბორის პასტერნაკის ბიოგრაფიამ, რომელიც 2005 წელს გამოიცა, ბიკოვს საყოველთაო აღიარება მოუტანა. ამავე წიგნში აიღო რუსეთის ორი მთავარი ლიტერატურული პრემია - 2006 წლის ნაციონალური ბესტსელერი და „დიდი წიგნი“. ამას გარდა, ბიკოვს მიღებული აქვს სტრუგაცკების საერთაშორისო პრემია (სამჯერ, 2004, 2007, 2013 წლებში).
დიმიტრი ბიკოვი 1985 წლიდან ეწევა ჟურნალისტურ საქმიანობას. თანამშრომლობდა გაზეთ „სობესედნიკთან“, ჟურნალ „ოგონიოკთან“, რადიო „ეხო მოსკვისთან“, ტელეკომპანია „მეხუთე არხთან“ და „დოჟდთან“. მუშაობს ლიტერატურულ პრესაშიც, არის ყოველთვიური ლიტერატურული ჟურნალის, „რა ვიკითხოთ“ მთავარი რედაქტორი.
მიხაილ ეფრემოვთან ერთად დიმიტრი ბიკოვი ახორციელებს ტელეპროექტს „მოქალაქე პოეტი“, რომელიც მწვავე პოლიტიკური სარკაზმის ნიმუშია. ბიკოვი დიდი რუსი პოეტების ცნობილი ლექსების მიხედვით პოლიტიკურ სატირას ქმნის. თავიდან პროექტი „დოჟდზე“ გადიოდა, შემდეგ, რადიო „ეხო მოსკვიზე“ გადმოიტანეს. ბიკოვი ეწევა პედაგოგიურ საქმიანობას მოსკოვის რამდენიმე უნივერსიტეტში. რეგულარულად კითხულობს საჯარო ლექციების ლიტერატურაზე.
დღით ფიქრი ღვთის დიდებულებაზე
ციცაბო გორაზე ყურძენი იზრდება, მტევნებით დამძიმდა ყუნწები.
სექტემბრის წიაღში ზღვისპირა ქალაქის თავზეა მოსული ყურძენი.
ტკბილ-მჟავე გემოთი ენა-პირს აცივებს მარწყვისა და თაფლის ნაზავი.
და თვალი იჭრება ლივლივით ოქროსფრით, ოქროსი უღვივის ხანძარი.
ციცაბო გორაზე ყურძენი იზრდება. ღრანტობზე ზედ გამოიჩხირა
და მძიმით-ულვაშით ზღმარტლის შმაგ სინტაქსში ჩაწნულა მყარად და ხშირ-ხშირად,
ეხვევა ბუჩქების ღვარძლნარევ ლაპარაკს, ღვლარჭნილი ენა აქვს, უცვლელი.
დარღვეულ თიხნარზე მკვიდრად და ურყევად ყურძენი იზრდება, ყურძენი.
დამშხალულ ფერდობებს სახლების დაბერტყვის ვნება აქვთ, ქვევითკენ ჩაზიდვის,
ციცაბო გორის ქვეშ პატარა გემი კი გურზუფში მიცურავს თავისთვის,
მეორე მხრიდან კი სხვა მოიზლაზნება, მუსიკას გამოსცემს შესაფერს.
მათ უკან მხოლოდღა გაშლილი სივრცეა, ყველას რომ ჰპირდება ყველაფერს.
ჭარბია სილურჯე და სიცხეც ჭარბია, ვაზების ბღაუჭიც ჭარბია.
რომ არა სიჭარბე, ხარების შეძლება ექნება აქ მხოლოდ შამბიანს,
მთის გადაშიშვლებულ, ამომწვარ ფლატეზე, რომელიც თავდაღმა მოძვრება:
სხვებს დღე და მოსწრება სულ რაღაც არ ჰყოფნით, მე კიდევ სიჭარბის მომსწრე ვარ.
მკვრივია ამ მწიფე მარცვლების ხორცი და მძლავრი ეს სიცოცხლე ბღაუჭა.
ასეთი მჩქეფარე რას ჩასჭიდებია უთვალავ უჩინარ კაუჭად!
მესერთა სარების ნარნარი შემოვლით, დაღლილი მზერისთვის მისწრებად
სკლეროტულ თიხაზე, ქვებზე და სისხლზე და რაც არის – ყურძენი იზრდება!
შენს ბადაგს ვყლაპავდი, შხამს შევისუნთქავდი, მწყალობდი, უხვი და სულგრძელი,
სიმწკლარტით შეკრულ პირს რამდენჯერ მიხსნიდა თავისი სიგრილით ყურძენი,
პარიზშიც ვყოფილვარ, ყირიმშიც ვცხოვრობდი, გიცალე ნადიმზე ბოთლები –
და რაღაც გაგებით კი უნდა მიგიხვდე, თუ ბოლოს მთლიანად მოვკვდები.
აი შვილმკვდარი დედა. მის ვიწრო ოთახში...
აი შვილმკვდარი დედა. მის ვიწრო ოთახში
სულ ფოტოებია, სადაც ის ათი, თორმეტი, თექვსმეტი
წლისაა. ოცი წლის გათავდა სიყვითლეშეყრილი.
საღ-სალამათი დაბრუნდა ჯარიდან. და მერე მოკვდა.
ახლა ოცდაათის იქნებოდა. დედა რეტდასხმული
მსახურობს სამეცნიერო გამომცემლობაში, სიღატაკის პირასაა.
მთელი დღე რედაქტირება, ღამე თარგმნა.
ზოგჯერ მშიერია, მაგრამ კაციშვილთან არ ამბობს.
არც არის ვინმე. მეგობრები არ შერჩა,
შვილის ძმაკაცებიც სულ უფრო იშვიათად გამოდიან,
უკვე შვილები ჰყავთ, ათასი საზრუნავი, მთელი ამბები,
სულ უფრო ელევათ მასთან სალაპარაკო.
ისინი მის შვილს ბუნდოვნად იგონებენ, როცა აგონდებათ,
ისევ ის სიტყვები, მოქცევა... მაგრამ ეგ არაფერი
იმასთან შედარებით, რომ ის ყველა ფოტოდან იყურება,
დიდიდან, მომცროდან. და სუნთქვა ჭირს ოთახში.
ვერავინ უძლებს ჭირის ასეთ კონცენტრაციას,
ასეთ სინანულს. ყველა მარტოხელა დედა
უყვირის შვილს, როცა ის მზრუნველობას აღარ საჭიროებს.
მას ეს ახსოვს და ნელ-ნელა ჭკუიდან იშლება.
ღმერთო, როგორ ნანობს თითოეულ ჩხუბს,
როგორ ითხოვს პატიებას ყოველი სიტყვისთვის,
ყოველი გაცეცხლებისთვის... და თუ ის ხედავს ამ ყველაფერს,
სინანულითვე დატანჯული მიიწევს მისკენ.
და მათი ამ ორმხრივი სინანულით,
პატიების ამ ცრემლიანი და მუნჯი ურთიერთვედრებით
სავსეა ოთახი, და ერთი თუ ორი საათითაც
შეუძლებელია შიგ დარჩენა, იმიტომ რომ სული ვერ ძლებს.
სული ვერ უძლებს სიყვარულის ასეთ სიწმინდეს,
აუტანელ, უზომო, ხალას, სპეტაკ სიყვარულს,
ყოველგვარი წყენისგან და მომდურაობისგან თავისუფალს,
დანაშაულის უმწარესი შეგნებით აღვსილს.
რომ არა ჩხუბი, უთანხმოება, რომ არა წყენა,
ვერავინ გაუძლებდა სიყვარულს დედამიწის ზურგზე,
ის მარადიულ განშორებას მიგვახვედრებდა,
ერთ და იმავე ბედქვეშ ვართ რადგან ყველანი.
მოდით, ვუყვიროთ ერთმანეთს, სანამ კიდევ ვართ ცოცხლები,
ცოდვილნი, მფრთხალნი და ცრუნი ვართ სანამ,
სანამ ცოცხლები, სანამ ტყავში ვერ დავტეულვართ,
სანამ გარეთ გვსურს, რაც არ უნდა გვიჭერდნენ შიგნით,
მოდით, ვუყვიროთ ერთმანეთს, და ვაბაკუნოთ ფეხები,
და ყველაფერზე ვიჩხუბოთ, და ნუ ავწონით სიტყვებს,
რომ არ გავრეკოთ, არ დავიწვათ, არ გავიგუდოთ
გაუსაძლისი სიყვარულით ჩვენით, სასტიკით.
იმდენი ხანია, ისე ადრევე დავიწყე დამშვიდობება შენთან...
იმდენი ხანია, ისე ადრევე დავიწყე დამშვიდობება შენთან,
რომ ახლა თითქმის უკვე არც მეშინია,
ჯერ ამას დავივიწყებდი, წარმომედგინა, მერე აი ამას,
მესმოდა, ოდესმე ყველაფერს დავივიწყებ,
მცირე ნაწიბური, გულზე დასაკიდი პატარა ჯვარი,
ნამცეცა მწიწკნავი ნული დამირჩება,
მას კი უკვე გავართმევ როგორღაც თავს, მივხედავ.
ვერიდებოდით ზღაპრებს, ერთმანეთისთვის
ალერსით შერქმეულ სახელებს,
ფინალის წინ მოშვება არ გვინდოდა.
პირველივე დღეებიდან – შეუთანხმებლად –
განშორებისთვის ვემზადებოდით,
გვესმოდა, ჟანრის შესაბამისად უნდა გვემოქმედა:
არსებობს სიყვარული, რომლისგანაც ბავშვები ჩნდებიან,
არსებობს სიყვარული, მომართული განშორებაზე.
ეს იგივეა, რაც ზღვაზე ჩასვლა
და იმავე დღეს აბარგება, ხურდების სროლა,
ხედების ფონზე ნაღვლიანად ჩასურათება,
გამეორება მზის ჩასვლისას: მშვიდობით, თავისუფალო სტიქიავ,
მეტს ვერ გნახავ.
და თუნდაც გნახო, სულ სხვაგვარი იქნები უკვე,
შემომხედავ, თითქოს არ გახსოვდე,
იმიტომ რომ უკვე ვიტირეთ, დავემშვიდობეთ ერთმანეთს,
და აქ ახლა რაღა მესაქმება.
ვიდექი პლაჟზე, ვთქვი მოკლე ციტატა, ხურდა მოვისროლე,
თხუთმეტ გრივნად სურათიც კი გადავიღეთ ერთად,
შენ სწორედ იმისთვის არსებობ – გითხრა:
მშვიდობით, სტიქიავ, კმარა.
მეტი რაღასთვის? მართლა საბანაოდ ხომ არა.
ჩემთან ერთად არ იქნება, მე იმად ვვარგივარ,
მემშვიდობებოდნენ,
შენთან ერთად არ იქნება, შენ კიდევ უფრო გულმართალი ხარ,
ყოველი სიყალბისგან, გარე სიტყვისგან, მცდარი ნოტისგან
ხელივით მიგაქვს სული უკან.
შენთან ერთად ცხოვრება არ გამოდის: კვდომა კარგია,
სხვა დანარჩენი – ძნელი,
თვითონვე ხომ ვთქვი, განშორებაა-მეთქი შენი ჟანრი.
ცხოვრება საერთოდ არ გამოდის, მაგრამ აქამდე ვერავინ გაიგო,
და რომც გაეგო, ჩუმადაა, არ იტყვის,
და რომც თქვას – ცხოვრობს, შიში აქვს.
ტყუილი რა საჭიროა, მიყვარდა ჩემი სამყოფელი ქვეყანა,
განსაკუთრებით – ვაგონის ფანჯრიდან,
თვალს რომ ვაყოლებდი ხედებს და სადგურებს
და ვუღიმოდი გვერდით ჩაქროლებისას.
მატარებელიც ასე კარგად იმიტომ ეწყობა რუსეთის პეიზაჟს,
რომ სიგრძივ მიდის, იშვიათად ჩერდება,
გაჩერება ზუსტად იმდენია, განშორებას რომ ეყოს:
წამით შეყოვნდები – და საზიზღრობაა უკვე,
თითქოს აქ სამი წუთი კი არა – ორი საუკუნე გიცხოვრია,
ამდენი რბევა, შფოთი, სისხლისღვრა გინახავს,
ოცი ქუჩა აიღეს, თხუთმეტს სახელი გადაარქვეს,
თან არაფერი შეცვლილა.
სულ სხვა რამე ხარ შენ. მაპატიე, ამას რომ ვეხები.
არც მოწყენილობა, არც შფოთი და არც სტიქია.
უბრალოდ ყოველი ჩემი შენთან გატარებული საათი
ისეთი სიმართლეა,
რომ დღეს, ანდა თვეს უკვე არ დაეჯერება.
იმიტომაც, ხომ ხედავ, ვმერყეობ
იქ, საიქიოში, რამის დაშვებისას:
ეს ყველაფერი იმდენად მრუდეა,
რომ შესაძლოა აღარც დასრულდეს.
რუსულიდან თარგმნა ნიკა ჯორჯანელმა
