ფსალმუნები


ფსალმუნები




პოეტი, მთარგმნელი, ლიტერატურის კრიტიკოსი. დაიბადა 1975 წელს. არის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა დოქტორი და ასწავლის ამერიკულ ლიტერატურას, ლიტერატურის თეორიას და ინგლისურ ენას ვარშავის უნივერსიტეტში. ნათარგმნი აქვს ჯონ ეშბერის, უოლეს სტივენსის და სხვათა პოეზია. მისმა სადებიუტო კრებულმა „ნოემბერი ნარვაზე“ მიიღო პოლონეთის გამომცემელთა ასოციაციის პრემია. ის არის ასევე ავსტრიული პრემია „ჰუბერტ ბურდა“-ს ლაურეატი წიგნისთვის „ბიო“ (2005). 2015 წელს ხერარდო ბელტრანთან ერთად პოლონურ, ინგლისურ და ესპანურ ენებზე გამოსცა ესე „ეკოპოეტიკა“, რომელიც ეხება ეკოლოგიურ თემებს თანამედროვე პოლონურ, გერმანულ, ამერიკულ და მექსიკურ პოეზიაში. მისი ლექსები თარგმნილია ინგლისურ, გერმანულ, ჩეხურ, შვედურ, რუსულ, იაპონურ და სხვა ენებზე. თავად იულია ფიედორჩუკი ასე განმარტავს პოეზიის მისეულ ხედვას: „ჩემთვის იდეალურია ის პოეზია, რომელიც საუბარს აბამს მეცნიერების სხვადასხვა დარგებთან (მაგალითად, ბიოლოგიასთან), პოეზია, რომელიც სტუმართმოყვარეა, გახსნილია სხვადასხვა არსთა და ემოციათა მიმართ.“

 

 

ფსალმუნი 1

 

                მ.მ.-ს

               

არის ლექსები, უკვე რომ არ დაიწერება,

არის ლექსები, უფრო ადრე რომ ვერ დაწერდი.

ღამღამობით სასოწარკვეთა - ბავშვების გამო, წყალში დამხრჩვალი

ბავშვების გამო, ჩამოხრჩობილი ბავშვების გამო, ცეცხლში დამწვარი

ბავშვების გამო, ნაწამები ბავშვების გამო, სათამაშოთა გამო

დაცემულ თვითმფრინავებში, დედობრივი გრძნობა არის

სამუდამო პატიმრობა, სასოწარკვეთა კი დაეძებს სანახაობას,

მოდურ ფასონებს, ოღონდ მათში გამოეწყოს,

ოღონდ სადმე დაიმალოს, ოღონდ თავი გადაირჩინოს,

ამიტომაც გაჩუმება სჯობს - ასე ვამბობ, და ვამბობ, რომ

არცერთი ძვალი არ გაგიტყდებათ, და ვთქვათ ასეც:

„არაფერი არ დაგჭირდებათ“, ვთქვათ:

 „იქნებით წყლის ნაკადულებთან დარგულ ხესავით“...

 

 

ფსალმუნი 2

 

ჩემი სხეულის მჭამელებო,

როგორ გაისმება ჩვენი სიყვარულის კანონი?

კანის 2 კვადრატული მეტრი,

სამყაროს აღსასრული - ეს ჩემი

საცხოვრისია, უჯრედების მემბრანებისგან აგებული

სახლის კედელი - 30 კვადრატული კილომეტრი

ყოვედღიური არსებობისა და წყალი,

წყალი მწყურვალეთათვის, სვით

იგი ჩემგან, ჩემო გულღვარძლიანებო,

მეგობრებო,

საყვარლებო,

მშრალი ტერფით ჩემს ზღვასა ზედა -

ხვალინდელ დღემდე...

 

 

ფსალმუნი 6

 

წამები ცვივიან კონფეტებივით მზე ეშვება

ფანჯრებისკენ თოვლისაკენ მე კი ვკარგავ

კონტურებს თვალებს ძვალ-რბილს და სახლს

(ბეტონისას ვარშავაში)

და ეს გაისმის

 

მსგავსად ტირილის: დღეო

ხელიდან რად მივარდები

რად მეცლები ფეხქვეშიდან და ინთქმები

შავ მორევში ვარსკვლავებს მიღმა

დააპურე საკუთარი ნარჩენებით იქ

დედანი ჩემნი და თანაბარ

ნაწილებად გაიყავი

ჩემს შვილებს და

სხვის შვილებს შორის...

 

 

ფსალმუნი 8

 

ეს ნივთები შეიძლება იმაზე უფრო შხამიანები

იყონ ვიდრე ცნო-

ბიერების

                  მეხსიერების

                                          სარკეში ჩანან

და სულ არ ჰგავდნენ პურის ყანებს და ვაშლის ბაღებს

სუპერმარკეტებს რომ ესიზმრებათ

 

ოკეანენი შეიძლება სრულიად სხვა ფერისა იყონ

ვიდრე ფირზე გამოისახნენ

სამხრეთული

                         ზღვების

                                          ფაუნა

კი უფრო მკვდარი ვიდრე არის

ეს სარეცელი ცრემლებით სველი

 

ქარის ბალახის საკრეჭი მანქანის და საფრენი აპარატის

ხმების გუმბათი

კი თავზე ადგას

                             ხეებს კუბოებს ბუდეებს და

„ცის ფრინველებს, ზღვის თევზებს და სუყველაფერს,

რაც მოძრაობს ზღვის ბილიკებზე“

 

 

ფსალმუნი 10

 

აპრილის შუქის სამართებლით ღრუბლების ცისფერი ყურთბალიში გაფატრულია

ბუმბულების გასაფანტავად, და იმავე შუქითაა გაღვიძებული, აქ, ახლა,

ქალი

 

აპრილის ბინდბუნდის ჭიაფერისგან შეკერილია

თქეშის ფარდა და იმავე წყლებისაგან ჩამოქნილია, აქ, ახლა,

ქალი

 

აპრილის ღამის კუნაპეტით შეფუთულია ვარსკვლავთა ტანი,

და იმავე ყიამეთით სავსე არის, აქ, ახლა,

ქალი

 

ადამიანი

მიწისაგან გაკეთებული

საშიში არის...

 

 

ფსალმუნი 30

 

ვისი მეშინოდეს ახლა?

დაქანცული ძაღლივით თუ ჩამოიძინა

დრომ ტროტუარზე,  კარგია

ეს ჩვენთვის: ფაიფურს, ფოტოსურათებს,

მაგნიტოფონს მტვრისაგან ვწმენდ: პოეზიას,

პოლიტიკას და სიყვარულსაც. ოცი წლისას

შენ მე მხედავ ფანჯრის ჩარჩოში,

სანამ მხურვალე პიქსელები ქუჩებისა

არ ჩაცხრებიან, სანამ დღე წყალივით

არ დაიღვრება. მქრქალ ფოტოზე ისაა, რაც

დაამშვიდებს ზღვის მღელვარებას: სიფუტუროვე...

 

 

ფსალმუნი 31

 

          რ.კ.-ს

 

ფანჯრის რაფაზე დაჯდა წივწივა - გზავნილი,

ნისლის ნაჩურჩულევი. ოქტომბერი ნოემბერში

გადადიოდა. გადადიოდა მუხებზე, თხმელებზე, არყის ხეებზე,

ყინვაგამძლე ყვავილებზე სასაფლაოთა,

სადაც არ წერდნენ მოგონებებს ჩვენი მამები, სადაც ისინი

ვერ იცნობდნენ ჩვენს შვილებს და ვერც ჩვენს ლექსებს ვერ გაიგებდნენ

და ჩვენც ასევე ვერ გაგვიგებდნენ. ტელევიზორი აჩვენებდა

იმ პოლონეთს, რომელიც მოკვდა, ხოლო მერე აღარ მოკვდა,

მერე ისევ მოკვდა, ბოლოს კი - არა, შემდეგ კი

მზემ ხის ტოტების არშიები ააალა, და იმავ წამს

ცაში ისე გაქრა წივწივა, ვერც მოვასწარი მეთქვა მისთვის:

არ დამივიწყო, დამიმახსოვრე...

 

 

ფსალმუნი 42

 

მზის ქვეშ ახალი არაფერია

მაგრამ დაე ძველი კვლავ გაჩნდეს

ჩვენს თვალწინ ჩვენს ტყავზე და ენის წვერზე

(სულ დამავიწყდა, რომ ნახევარი სიცოცხლე მორჩა)

 

მზის ქვეშ ახალი არაფერია

მაგრამ დაე ძველი კვლავ გაჩნდეს

წკვარამში სითბოში და ჩურჩულისას

(ახალშობილნი არიან წყლის სათავეებთან)

 

დაე მღეროდეს ყველაფერი: კლდეთა სუნთქვაში

ფეხქვეშ ქვიშის წვრილი მარცვლების კინკლაობებში

კუდიანთა ბეჭდებში და ქსოვილებში

(ახალშობილნი არიან წყლის სათავეებთან)

 

დაიყვირებს უფსკრული ჩანჩქერის გრუხუნითა და

ვეხმიანებით ვტირით ვქვითინებთ

ოღონდაც ძველი ჩნდებოდეს კვლავაც

ჩვენს თვალწინ ჩვენს ტყავზე და ენის წვერზე...

 

             თარგმნა შოთა იათაშვილმა

ლიტერატურული ჟურნალი ახალი საუნჯე
© AXALISAUNJE.GE