როგორ უნდა აუწყო ფეხი პეიზაჟის მსვლელობას


როგორ უნდა აუწყო ფეხი პეიზაჟის მსვლელობას




პოეტი პერფომანსერი და ვიდეო-არტისტი. დაიბადა გალისიურ ქალაქ ორენსეში. გაიზარდა კარაკასში, სადაც 8 წლის ასაკიდან გადავიდა საცხოვრებლად. დამთავრებული აქვს ვენესუელას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ესპანური ფილოლოგიის კათედრა. მაგისტრის ტიტული მოპოვებული აქვს ბარსელონას უნივერსიტეტში. ესპანეთისა და ვენესუელის გარდა ხანგრძლივი პერიოდი აქვს გავლილი ნიდერლანდებსა და იორდანიაში. ამჟამად ცხოვრობს ბარსელონაში. მირიამ რეიესს გამოქვეყნებული აქვს 6 პოეტური კრებული ესპანეთსა და არგენტინაში. მისი ლექსები თარგმნილია პორტუგალიურ, იტალიურ, ინგლისურ, სერბო-ხორვატულ ენებზე. ის საგამომცემლო სახლ Marisma-ს თანადამფუძნებელი და ერთ-ერთი დირექტორია. ნათარგმნი აქვს თანამედროვე პოეზიის სხვადასხვა ნიმუშები გალისიურ, ესპანურ, კატალონიურ და პორტუგალიურ ენებზე. 2000 წლიდან პოეზიას უთავსებს ფოტოგრაფიას და თანამედროვე ტექნოლოგიებს, ვიდეოხელოვნებასა და პერფორმანსებს.

 

 

დაორთქლილი დაგვრჩა ფანჯრები და კედლები,

ნიჟარა - გასარეცხი ჭურჭლით გაჭედილი,

მინები - გაზეთებაკრული,

ღუმელი - მკვდარი ვირთხებით სავსე,

ქაქით დათხვრილი აბაზანის სარკე,

საკუჭნაო - დამპალი კომბოსტოს გროვით.

ჭუჭრუტანები ოფლით დავასნეულეთ.

ჭერზე გაიფანტა შიშის ექო.

საშინელების სუნი დადგა ყველა კუთხეში,

ყვირილის და დაღვრილი ცრემლების სუნი

ხალიჩის ყველა ამომწვარში, ლეიბზე, ზეწარზე,

გაზქურაზე დარჩენილ ცხიმში,

ჩარჩოების ფიცრებში და ყველა მის ხიჭვში.

 

ასე დავტოვეთ გაწოვილი ჩვენი სიყვარული, ხორცის ნაგლეჯად,

-  ჩვენი სიყვარული, მხოლოდ ერთი თვის სიცოცხლით

და წინ მთელი სიკვდილით - თეთრ ტაშტში მოტივტივე

სადღაც იქ, სადაც გრძნობა დავკარგე.

 

 

არა მაქვს სახლი, სადაც შემიძლია დავბრუნდე

და არც იმედი, რომ ჩამოვეკიდო,

ამიტომაც დავდივარ.

 

ჩემ კვალდაკვალ სახლები ინგრევა -

დედამიწას გადაეფარა ნაგვის ხალიჩა.

 

ვჩერდები, რკინის კოვშების სილამაზეს რომ თაყვანი ვცე,

მათი მექანიკური მოძრაობები ძლიერ აღმაგზნებს.

ღამით მათი ყურებით ვტკბები:

მათი უძრავი პროფილები,

ლურჯი კობალტის ცაზე რომ ისვენებენ,

მთვარის მიმქრალი შუქის ირგვლივ.

ვინც მათ მართავს, იმათ მკლავებზე სასურველი სანახავია

ეს ექსკავატორები -

დაღებული ხახებით, ჯერ ისევ ამოვსებულით,

მიწით და ნაგვით,

უზარმაზარ მკვდარ ცხოველებს გვანან.

 

მშობლებმა მასწავლეს არაფრისქონა,

მათ მასწავლეს სახლში არდაბრუნება,

იმის ართქმა, რომ სახლი ჩემია.

მე აქ დავრჩები.

ამ ადგილას, რომელიც მიყვარს.

 

კარს ვკეტავ. უკან არ ვიხედები იმის დასანახად,

რომ სახლი უკვე აღარ არსებობს.

არსად ვარ. არავისთან ვსაუბრობ. არავისთან ვარ.

მაგრამ ერთმანეთს თუ გადავეყრებით,

შემიძლია გასწავლო უიმედოდ სიარული,

მაგრამ მოღიმარს.

 

 

არაფრის მქონე არა ვარ,

მითუმეტეს არავის პატრონი.

არ უნდა გეშინოდეს,

თუ შენს სქესს ვახრჩობ -

არ ვაპირებ არც შვილების, არც ბეჭდების, არც იმედების ჩუქებას.

 

მიწა, რაც გამაჩნია, ფეხსაცმლით დამაქვს.

ჩემი სახლი ეს სხეულია, რომელიც ქალს გავს.

ამაზე მეტი კედელი არ მჭირდება.

შიგნით ბევრი სივრცე მაქვს:

ის შავი უდაბნოა, შენ რომ გეშინია.

 

 

მასიურ ხის სავარძლებში

ჩამომსხდარან მოწყალე მამაკაცები,

ჩემი გაღვიძება რომ უნდათ,

და მოსამართლის ინგლისური,

აფოფრილი პარიკებით

ჰორიზონტის ზოლს მიფარავენ.

 

ერთ ბებერ მსუქან მეტრაოთხმოციან მწერალს

ჩემი გაღვიძება უნდა,

რომ ჩემს ფეხებს შორის ენა დაატრიალოს,

მე კი თითი მივახმარო.

 

ერთი ძველი მეგობრის მამას უნდა

ჩემი გაღვიძება,

რომ მომაფრინდეს

ამ ცარიელ აუდიტორიაში.

 

ერთი მხცოვანი, სახელგანთქმული პროფესორი

იმიტომ მაღვიძებს, რომ

საწერ მაგიდაზე მოსინჯოს ჩემი უნარები.

 

არასოდეს არცერთისთვის მითხოვია რამე,

მაგრამ ისინი მაინც მიწვდიან ხელს ჩამოსართმევად.

ის სითეთრე რომ დასვარონ,

რომლის სიკაშკაშეც მათ აბრმავებს.

 

 

შენ მე ცხოვრება უნდა მასწავლო?

თუ გინდა შეეხე ჩემი აქერცლილი კანის კოლექციას,

დაჭრილ ფრჩხილებს, რომლებსაც ჯიბეში ვინახავ.

 

მარცვლები რომ დაგვირიგეს,

საძილე აბებია

და ჩაძინებული ჭიპებიდან

ხეხილი გაიზრდება.

 

უნდა გაჭამო.

მოდი.

 

აღთქმული მიწა სხვისია.

ჩვენ ქვიშა დაგვრჩა:

პეიზაჟი, ქართან ერთად რომ იცვლება.

 

 

მხოლოდ სიცივე სუნთქავს დარბაზში

 

შენი სხეული გამოსახულებაა, რომელსაც თაყვანს ვცემთ.

მასთან პირჯვარს ვიწერთ, ქედს ვუხრით, ვლოცულობთ,

ზურგს უკან დაწყობილი, გადაჯვარედინებული ხელებით,

თავს ძლივს ვიკავებთ,

ფანჯრებს რომ არ მივენარცხოთ,

რომლებმაც უკვე დაობება დაიწყეს.

 

ვიღაც კითხულობს თაიგულებზე დაწერილ წერილებს,

შენი შვილები, შვილიშვილები, შენი და...

მათ იმეორებენ ცალცალკე ათასჯერ.

თითქოს იმ ფერთა გამაში, გვირგვინზე დარჭობილი ყვავილები რომ ქმნიან

ან ერთი ყვავილის მეორესთან მიმართებაში

შესაძლოა, რაიმე შენი გზავნილის წაკითხვა

ახლა, როცა შენ თვითონ ხარ მოჭრილი ყვავილი.

 

შენგან ველოდებით ნიშანს.

ყველანი ერთად ვსაუბრობთ, ერთნაირ სურვილებს გთხოვთ.

აქა ვართ.

გვიყვარხარ.

გვინდიხარ, ლამის მკრეხელური სურვილით,

რომ გვყავდე ჩვენ შორის.

შენი მთრთოლვარე სხეული -

ჩვენი სისხლი და ხორცი უტკბილესი.

 

 

მონიშნული მყავხარ მთლიანად,

არქეოლოგიური გათხრების ველივით.

რამის აღმოჩენას კი არ დავეძებ -

კლდეში ნაშენი ძველი ქალაქის ნარჩენებში-

შენში შემოღწევა მინდა.

შენი სხეულის ქვები მინდა გამოვთალო,

ქალის ჩაღრმავებული სქესი კი

უსარგებლოა ამ სურვილისთვის.

 

თხრა შენი ჭიპიდან უნდა დავიწყო,

სისხლის ნაკადს რომ შევუერთდე.

შენს პირში ჩემს სულს ვშლი, ჰაერივით,

და გაკვირდები, თუ როგორ მსუნთქავ.

შენს შესახებად კანი არ მჭირდება, ვიცი,

ამას არ ვამბობ.

შენს სხეულში მინდა მღვიმე გამოვქნა

და იქ დავმკვიდრდე.

 

შენს მუხლებს ვხრი და იღლიების ქვეშ ვიწყობ,

როგორც ბურღის სამკლაურს.

ტროტუარი, რომელსაც დავანგრევ,

შენი ქუჩისა იქნება.

 

მტვერს, შენი შუბლიდან რომ დავაყენე,

წამწამებით მოვგვი.

არ გავჩერდები, სანამ მე შენ ვარ

და შენი სქესი ჩემია.

სანამ მე ვარ ის,

ვინც შიგნით შემოაღწია.

 

 

სასურველი არაა მთელი იმედის სხვის სხეულში გადატანა,

მაგრამ ხანდახან ასეც ხდება და ამის გასაგებად

უნდა გავარკვიოთ გარემოებათა სვლა

და ყურადღებით დავაკვირდეთ

პატარ-პატარა ცვლილებებს

სიტყვა სიყვარულის მნიშვნელობაში.

 

გამკვრივებულებისთვის

ჩვეული რამაა

მარტივი საგნების ჩაკეტვა -

დააკვირდით ზოოპარკებს,

ენტემოლოგიურ კოლექციებს,

ქარვის ფიგურებს.

იქ ღრიჭოებიდან შეძრომა ან შეკვეხება შეუძლებელია,

განსხვავებით ჰაერისა ან წყლისა.

 

ჩემი შენკენ გამოწვდილი ხელები

ელექტროგადამცემ მავთულებად იქცნენ:

ჩვენ შორის ჩიტები ისვენებენ,

ქარიშხლები რეზინობანას თამაშობენ,

ქალაქები ნათდებიან.

 

ესე ვიტყოდი მე,

საპირისპიროდ ათასგვარი რეკომენდაციისა!

 

 

როგორ უნდა აუწყო ფეხი პეიზაჟის მსვლელობას

 

სიმშრალის შიგნიდან ტარებას შესაძლებელს ხდიდა სისველე.

იყო ეს სისველე და მე ვერ დავინახე, ახლა კი არანაირი ხელშეწყობა არ არის გარედან.

სიმშრალე ვრცელდება და რაც შიგნითაა, ყველაფერს მალავს:

ეს სივრცე და მე. ეს წამი და მე. -

ერთი ზედაპირი.

 

„მე“-ს ვამბობ, მაგრამ ვიცი, რომ აწი ქვიშას ნიშნავს

და წიგნებზე, ავეჯზე, იატაკზე თავსდება.

საგნებს და მათ მეგობრებს ფარავს,

ოჯახური იერი რომ დაჰკრავთ.

 

სცენარი ასეთია:

შიგნიდან ჩაკეტილი კარი,

ქუჩა - შეუძლებელი ამოცანა,

თითო ოთახი - თითო მართკუთხედი,

ჩემ წინაშე რაცაა, არ შემიძლია იმისი ნაწილი გავხდე.

თითქოს სხვების ცხოვრებაა ან ის - რაც ვიყავი.

ვერ დავარქმევდი ამას სარკმელს -

 

აქედან არაფერი არ გადის, არც შემოდის.

აქ მე გადავსერე უდაბნოები და ქალაქები

და ვერსად ვიპოვე ადგილი, რომელსაც ჩემსას დავარქმევდი.

ვერც რეალობას ავუწყე ფეხი ვერცერთ დროში.

რა დროში? -

არც თესვის დროა და არც მოსავლის აღების.

დრო - არაფრის!

 

პეიზაჟი კი გამონაკლისს არ უშვებს,

პეიზაჟი არ ჩერდება.

 

 

***

მდინარე დაფარული ღმერთიაო, ამბობენ.

ღმერთს ვერსად ვხედავ,

ვხედავ მხოლოდ წყალსა და ქვიშას.

ღმერთი, ჩემი საწოლის ქვეშ რომ მიედინება,

მკარნახობს, როგორ უნდა ვკეცო კუთხეები, ისე რომ სახლი

ქაღალდის ნავად არ გადამექცეს.

ვიცი, ეს სახლი წყლის მოზღვავებას ვერ გაუძლებს და

ვერც მგლის სულის შებერვას ვერ გადაურჩება.

არქიტექტორს არ შეუქმნია მისი პროექტი -

უკედლებო, მზის შუქი რომ არ დამეჩრდილოს,

დაფარული ღმერთის ხედებით და მისივე რევმატიზმებით,

რაც შეიძლება, უცებ შენი საწოლიც გახდეს.

 

გამომეღვიძა და იქვე იყო მდინარე, მახსოვს.

შლამისფერი დაფარული ღმერთის ძვლები

და მყესები კი დაჰყმუოდნენ.

ქვიტკირის ჩემი ძველი სახლი

გაუძლებდა მგლის შემოტევებს.

უსაფრთხო იყო, მაგრამ მაინც ვერ დამიცვა ვერაფრისაგან.

ადრე სხვაგან ვიყავი, ხოლო ახლა აქა ვარ,

მდინარესთან, ღამღამობით რომ ჩამჩურჩულებს

მღვიმეებს, ლოქოებს და შიგ ჩამხვრჩალებს.

- მგლებს კი ეს სულ არ ედარდებათ.

 

 

ყველა სხეული რომ შეუღწევადია,

გამოცდილებით ვასკვნით

და არა - ჭკუით.

ყველა.

 

              ესპანურიდან თარგმნეს ირაკლი მენთეშაშვილმა და ნინი ელიაშვილმა

 

 

ლიტერატურული ჟურნალი ახალი საუნჯე
NEWSAUNJE.GE