პოეტი, მთარგმნელი და ესეისტი. დაიბადა 1973 წელს, ჩრდილოეთ მაკედონიის ქალაქ სტრუმიცაში, ბალკანური ომების შედეგად იძულებით გადაადგილებულთა ოჯახში. მისი ლექსები ორმოცზე მეტ ენაზეა თარგმნილი. წიგნისთვის „გადაადგილებული ქვა“ (2007), მიღებული აქვს ჰერბერტ ბურდას სახელობის აღმოსავლეთ ევროპული პოეზიის ჯილდო და ყველაზე პრესტიჟული მაკედონიური პოეტური პრემია „Miladinov Brothers“ „სტრუგას პოეტური საღამოების“ ფარგლებში. ასევე მიღებული აქვს სხვა ჯილდოებიც: „Studentski Zbor“ საუკეთესო დებიუტისთვის და „Xu Zhimo Silver Leaf“ ევროპული პოეზიისთვის, „ქინგს კოლეჯში“, კემბრიჯში.

ამერიკელ ჯაზ-კომპოზიტორს ოლივერ ლეიკს, რომელიც ბიორკთან და ლუ რიდთან თანამშრომლობდა, შექმნილი აქვს მუსიკა მაძიროვის ლექსებზე. მისი პოეტური კრებულების შესახებ რეცენზიები იბეჭდებოდა ისეთ გამოცემებში, როგორიცაა „Der Spiegel“, „World Literature Today“ და „El Pais“... მისი წიგნის - „სხვა საუკუნის ნარჩენების“ ინგლისური თარგმანი კაროლინ ფორშეს წინასიტყვაობით ამერიკაში „BOA“-მ გამოსცა, ხოლო ბრიტანეთში „Bloodaxe Books“-მა. 

 

სახლი

 

მე ვცხოვრობდი ქალაქის პირას

ლამპიონივით, რომლის ნათურაც

არავის არასდროს გამოუცვლია.

კედლებს იჭერდა ობობის ქსელი

და ჩვენი შერწყმული ხელების ოფლი.

ცუდად ნაგები ქვიტკირის კედლის ღრიჭოებში

მე დავმალე ჩემი ფუმფულა სათამაშო დათუნია,

სიზმრებისგან რომ გადამერჩინა.  

 

დღედაღამ ბარიერს ვაგებდი ზღურბლზე და

იმ ფუტკარივით ვუბრუნდებოდი,

რომელიც მუდამ უბრუნდება მის წინა ყვავილს.

სახლი რომ დავტოვე, მშვიდობა იდგა:

 

მოკბეჩილ ვაშლს ლპობა ჯერაც არ შეპარვოდა,

წერილს კი ბეჭდად სახლი ერტყა - ძველისძველი, მიტოვებული.

 

რაც დავიბადე, მივიწევდი მას მერე წყნარი ადგილებისკენ

და ჩემს ფეხქვეშ სიცარიელე დაკიდულიყო,

როგორც ის თოვლი, თავადაც რომ ვერ გაუგია,

მიწისაა თუ ცის.

 

რა აღარ მოხდა

 

რა აღარ მოხდა,

რაც დედამიწა ღმერთის თითის

 

ირგვლივ ტრიალებს.

მავთულებმა თავი დაიხსნეს

პილონებისგან და ახლა უკვე

ერთ სიყვარულს მეორესთან აკავშირებენ.

ოკეანის წვეთები

დიდი მონდომებით მოედნენ

გამოქვაბულის კედლებს.

ყვავილები მინერალთაგან გამოცალკევდნენ

და საკუთარ სურნელს ჩაუდგნენ კვალში.

 

ქაღალდის ნაგლეჯები უკანა ჯიბიდან ამოგვიფრინდნენ

და ჩვენი ნათელი ოთახი მოიცვეს ფრენით:

უაზრობები, რომლებიც არასდროს არ მოხდებოდა,

ჩვენ რომ არ გვეწერა მათზე.

 

სიჩუმე

 

სიჩუმე არ არსებობს ამ სამყაროში

ის ბერებმა მოიგონეს

რათა ყოველდღე ესმინათ ცხენებისა

და ფრთებიდან დაცვენილი ბუმბულებისთვის.

 

ჩვენ შემდეგ

 

ერთ დღესაც ვიღაც ჩვენს ზეწარს დაკეცავს

და გაგზავნის ქიმწმენდაში

უკანასკნელი მარილის მარცვლების მოსაცილებლად,

გახსნის წერილებს და დაახარისხებს თარიღის,

და არა მათი ხშირი კითხვადობის მიხედვით.

ერთ დღესაც ვიღაც ოთახის ავეჯს გადაალაგებს,

როგორც მოჭადრაკე თამაშის წინ,

ძველი ფეხსაცმლის ყუთს გახსნის,

სადაც ვაგროვებთ ღამის პერანგის ღილებს,

ცოცხალ-მკვდარ ელემენტებს და შიმშილს.

ერთ დღესაც ზურგის ტკივილი დაგვიბრუნდება

სასტუმროს ოთახის გასაღების სიმძიმისა

და ადმინისტრატორის ეჭვებისაგან -

ტელევიზორის პულტის გადმოცემისას.

სხვათა სიბრალული აგვედევნება,

ისე, როგორც მთვარე ვიღაც მოხეტიალე ბავშვს მისდევს ხოლმე.

 

ის ვინც წერს

 

შენ წერ. იმაზე, რაც უკვე არსებობს.

ისინი ამბობენ, რომ ფანტაზიორობ.

ჩუმად ხარ. როგორც ბრაკონიერთა

წყალქვეშა ბადეები. როგორც ანგელოზი,

რომელმაც იცის, რა შეიძლება რომ ღამით მოხდეს.

 

და მოგზაურობ. გავიწყდება,

რომ უნდა დაბრუნდე.

შენ წერ და არც კი გინდა გაიხსენო

ქვა, ზღვა, მორწმუნენი,

რომლებსაც სძინავთ ხელებგაშლილებს.

 

 

ჩრდილები გვერდს გვივლიან

 

შევხვდებით ოდესმე,

როგორც ქაღალდის ნავი და

საზამთრო, რომელსაც მდინარეში აგრილებდნენ.

მსოფლიოს სიბრაზეც

ჩვენთან იქნება. ხელისგულებით

მზეს მოვიჩრდილავთ და

ერთმანეთს სანათებით ხელში მივუახლოვდებით.  

 

ოდესმე ქარი აღარ შეიცვლის

მიმართულებას.

არყის ხე ფოთლებს ფეხსაცმელებში ჩაუძახებს

კარის ზღურბლთან.

მგლები ჩაუდგებიან კვალში

ჩვენს უმწიკვლობას.

პეპლები ლოყებზე

მტვერს დაგვიტოვებენ.

 

მოხუცი ქალი მოჰყვება ჩვენ ამბებს

ყოველ დილით, მოსაცდელ დარბაზში.

რასაც მე ვამბობ,

ისიც კი უკვე ნათქვამია: ჩვენ ქარს ვუცდით,

როგორც ორი დროშა ქვეყნის საზღვარზე.

 

ერთ დღეს, გვერდს აგვივლის

ჩვენ ყველა ჩრდილი.

 

 

მიქრის ეს საუკუნე

 

მიჰქრის ეს საუკუნე. ქარი რომ ვიყო

ხეებს ქერქს შემოვაცლიდი

და გარეუბნის შენობებს - ფასადს.

 

ოქრო რომ ვიყო, სარდაფში დამმალავდნენ,

დედამიწის ნაფლეთებში, დაშლილ სათამაშოებს შორის,

მამები მიმივიწყებდნენ,

შვილები კი მომიგონებდნენ უკუნისამდე.

 

ძაღლი რომ ვიყო, ლტოლვილები

ვერ დამაფრთხობდნენ, მთვარე რომ ვიყო,

სიკვდილით დასჯა ვერ შემაშინებდა.

 

კედლის საათი რომ ვიყო

კედლის ბზარებს დავფარავდი.

 

მიჰქრის ეს საუკუნე. ჩვენ მსუბუქ მიწისძვრებს გადავურჩებით

ცისკენ და არა მიწისკენ ყურებით.

ფანჯრებს ვაღებთ და იმ ადგილებს ვანიავებთ,

სადაც ჩვენ არც კი ვყოფილვართ.

ომები აღარ არსებობს,

რადგან ვიღაც მაინც გვტკენს გულს ყოველდღიურად.

მიჰქრის ეს საუკუნე.

სიტყვაზე სწრაფად.

მკვდარი რომ ვიყო, ყველა ირწმუნებდა

ჩემს გაჩუმებას.

 

 

არ ვიცი

 

შორია ყველა სახლი, რომელზეც ვოცნებობ,

შორია დედაჩემის ხმა,

რომელიც ვახშმისთვის მიხმობს, მე კი პურის ყანებისკენ გავრბივარ.

ჩვენ შორიშორს ვართ, როგორც ის ბურთი, მიზანს რომ სცდება

და ზეცისკენ მიფრინავს, ჩვენ ცოცხლები ვართ,

როგორც თერმომეტრი, რომელიც მხოლოდ მაშინაა ზუსტი,

როცა ვუყურებთ.

შორეული რეალობა ყოველდღე რაღაცას მეკითხება

იმ უცნობი მოგზაურივით, რომელიც ნახევარგზაზე მაღვიძებს

სიტყვებით: “ეს  ჩვენი ავტობუსია?”

მე ვამბობ “კი”-ს, თუმცა ვგულისხმობ - “არ ვიცი”-ს,

მე არ ვიცი, სად არის ქალაქი შენი წინაპრებისა,

რომლებსაც უნდათ მიატოვონ აღმოჩენილი დაავადებები

და წამლები, რომლებიც შეიცავენ მოთმინებას.

მე ვოცნებობ ჩვენი სურვილების გორაზე მდგარ სახლზე,

რათა იქიდან ვუყურო, როგორ ხატავენ ზღვის ტალღები

ჩვენი დაცემისა და სიყვარულის კარდიოგრამას,

როგორ სწამთ ადამიანებს, რომ არ ჩაიძირებიან

და როგორ დააბიჯებენ, ისე, თითქოს მათ არ დაივიწყებენ.

შორია ყველა ქოხი, სადაც ვემალებოდით შტორმს

და ტკივილს, რომელიც მოჰქონდა სიკვდილს მონადირეთა თვალწინ,

რომლებიც უფრო მარტონი იყვნენ, ვიდრე მშიერნი.

შორეული წამი ყოველდღე მეკითხება:

“ეს ფანჯარაა? ეს ცხოვრება?” და მე ვპასუხობ

“კი”-ს, თუმცა ვგულისხმობ “არ ვიცი”-ს. არ ვიცი,

დაიწყებენ თუ არა ლაპარაკს ჩიტები ისე, რომ “ცა” არ წარმოთქვან.

 

 

როცა ვიღაც მიდის, ყველა ნამოქმედარი უკან გიბრუნდება

 

                მარიან კ-ს

 

სადღაც კუთხეში, ვიღაცის მკლავებში შენ მიხვდები,

რომ ვიღაც სადღაც მიდის. ყოველთვის ასეა.

მე ორ ჭეშმარიტებას შორის ვცხოვრობ,

როგორც ნეონი, რომელიც ცარიელ დარბაზში

ციმციმებს. ჩემი გული უფრო და უფრო

მეტ ხალხს აგროვებს, რადგან ისინი უკვე მოკვდნენ.

ყოველთვის ასეა. ჩვენი სიფხიზლის საათების ერთ მეოთხედს

ციმციმში ვატარებთ. ჩვენ მანამდე ვივიწყებთ ყველაფერს,

სანამ დავკარგავთ -

კალიგრაფიის რვეულს, მაგალითად.

არასდროს არაფერია ახალი. ავტობუსის სავარძლები

მუდამ თბილია. 

უკანასკნელი სიტყვები ისე გადმოგვეცა,

როგორც ნახევრად ცარიელი სათლები ზაფხულის კოცონს.

ხვალ ისევ იგივე განმეორდება -

სახეს, ფოტოდან გაქრობამდე,

ჯერ ნაოჭები მოშორდება. როცა ვიღაც მიდის,

ყველა ნამოქმედარი უკან გიბრუნდება.

 

 

მე მინახავს სიზმრები

 

მე მინახავს სიზმრები, რომლებიც აღარავის ახსოვს

და ხალხი, რომელიც სხვათა საფლავებს დასტირის.

მე მინახავს ჩახუტებები თვითმფრინავში, რომელიც ვარდებოდა

და ქუჩები ღია არტერიებით.

მე მინახავს ვულკანი, რომელსაც უფრო მეტხანს ეძინა,

ვიდრე საგვარეულო ხის ფესვებს

და ბავშვი, რომელიც წვიმას არ უფრთხოდა.

მხოლოდ მე არ ვუნახივარ არავის,

მხოლოდ მე არ ვუნახივარ არავის.

 

 

თარგმნა ზაზა კოშკაძემ