(ფეისბუკ-დიალოგი შოთა იათაშვილთან; 18 ნოემბერი, 2019 წელი)
შოთა იათაშვილი: ძვირფასო ლიუბა, კარგი იქნება თუ მოგვითხრობ, თუ რა გზით მიდიოდა შენი პოეზია იმ პოეტიკისაკენ, რომელიც გამოკვეთილია „დონბასის გარგარებში“. თავიდანვე გქონდა მიდრეკილება ასეთი სოციალური თემატიკისადმი თუ რაღაც მომენტში მოხდა გარდატეხა?
ლიუბა იაკიმჩუკი: გამარჯობა, შოთა! პირველი ლექსი მე ცხრა წლის ასაკში დავწერე და ცხადია, ჩემს მაშინდელ ფიქრებში სოციალური თემატიკა არ ყოფილა. მე ვყვებოდი ცხოველებზე და მცენარეებზე და მაშინვე ვატარებდი პირველ ცდებს მათზე: ვუკეთებდი ინექციებს პაწაწკინტელა ფოთლებს, ვჭრიდი მატლებს და ველოდი მათ რეგენერაციას - თუ როდის გამოიბამდა განახევრებული მატლი ახლიდან კუდს თუ თავს. მაგრამ როცა ყმაწვილქალობის პერიოდი დამეწყო, გაჩნდა უსამართლობის მძაფრი განცდა, აღშფოთება პოლიტიკით და იმით, თუ რა მძიმე პირობებში მუშაობენ ჩემი მშობლები, რა ბევრი ნაგავია ქუჩაში და ა.შ. სწორედ მაშინ დავიწყე სოციალური პოემების წერა. და ეს ძალიან არატიპიური იყო იმ ბავშვებისთვის, რომლებიც იმ დროს ასევე რაღაცას წერდნენ. მაგრამ მაშინ უკვე 90-იანების მეორე ნახევარი იდგა, 1996 წელი, და მამაჩემი, მაღაროელი, 90 კილომეტრის მანძილზე ფეხით დადიოდა პერვომაისკიდან ლუგანსკში მაღაროელების გაფიცვებზე - მაშინ დონბასზე მათ ყოველთვიური ხელფასის მხოლოდ და მხოლოდ 2-7%-ს უხდიდნენ ხოლმე. იმ დროს ჩვენ აგარაკის ბაღჩით გაგვქონდა თავი, სადაც ბოსტნეული მოგვყავდა, და კიდევ გარგარის მოსავლით, რომელიც ვედროებით მიგვქონდა მოსკოვის მატარებელზე გასაყიდად. ამიტომაცაა, რომ ჩემი ახლანდელი ტექსტების სოციალური სიმკვეთრე სრულიად ბუნებრივია ჩემთვის.
შ. ი. თუმცა მაინც არსებობს პარალელური, ალტერნატიული ხაზები შენს ახლანდელ პოეზიაში. შესაძლოა, ისინი ნაკლებად მოჩანს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ისინი ნაკლებად მნიშვნელოვანია შენთვის. რას იტყვი მათზე?
ლ. ი. მართალია, არსებობს. როგორც ნებისმიერ პოეტს, მეც მაქვს ბევრი სასიყვარულო ლირიკა და ეროტიკული ლექსები. მიყვარს ავანგარდული თამაშები, ფორმაზე მუშაობა. თუკი ვერლიბრს ვწერ, მაშინაც კი მასში მუდამაა რიტმი და შიდა რითმები. ფართოდ რომ შევხედოთ, ანაფორა და ეპიფორაც ხომ ასევე რითმაა. მოკლედ რომ ვთქვათ, მე მიყვარს ზუსტი კონსტრუქციების აგება. მთავარი პრინციპია ის, რომ ლექსი კარგად უნდა ჟღერდეს. პოეზია დასაბამიდან ზეპირსიტყვიერი ჟანრია, ეს - აუცილებლობის გამო დაიწყეს ადამიანებმა მისი ჩაწერა, არადა, ძველი ბერძნები მას მღეროდნენ და ასე დეკლამირებდნენ... გარდა ამისა, ძალიან მიყვარს იდეოლოგიური მომენტებით თამაშიც. წიგნში, რომელსაც ახლა ვწერ, შევა ლექსი „გაუპარსავი ფეხი“, რომელიც თითქოსდა იმ ქალზეა, რომელსაც ერთი ფეხი გაპარსული აქვს, მეორე კი არა, მაგრამ ამავე დროს არის მემარჯვენე (პატრიარქალურ) და მემარცხენე (ფემინისტურ) იდეოლოგიებზე. მე მომწონს ირონიული, და თან, ამავე დროს, პოლიტიკური და ეროტიკული ლექსების წერა. ერთ-ერთ შედარებით ახალ ასეთ ლექსს, სახელწოდებით „ასეთებზე ამბობენ, შიშვლები არიანო“, ციტირებდა რამდენიმე ფსიქოლოგიური გვერდი ინტერნეტში, და იმავე ფეისბუქზე იგი ერთმა მღვდელმაც გააზიარა. ეს ლექსი პირველ სექსუალურ გამოცდილებაზეა, თუმცა სინამდვილეში იმ ახლობლებზეა, რომლებიც ცხოვრებაში ხელს გვიშლიან, გვაიძულებენ, მათ აზრს მივაქციოთ ყურადღება. ამ ლექსმა ყველგან დიდი მოწონება და ძალიან ბევრი ლაიქი დაიმსახურა. მე მიყვარს ასეთი რაღაცებით მუშაობა და მათთვის ფორმის ძიება - და მომწონს, როცა ასეთი ტექსტების კითხვისას ადამიანები იცინიან.
შ. ი. კარგია, რომ თანდათან წამოვიწყეთ ფორმაზე საუბარი. ისედაც მსურდა, შემდეგი კითხვა ამ თემაზე დამესვა. შენ თქვი, რომ გიყვარს ზუსტი კონსტრუქციების აგება. ეს ჩემთვის ძალიან ახლოა, მეც ასეთი ვარ. და მეც ვფიქრობ, რომ ზუსტი კონსტრუქცია კი არ ბორკავს, არამედ მეტ სიმსუბუქეს ანიჭებს ლექსს, და მგონია, რომ ზუსტი კონსტრუქციებით უფრო იოლია ირონიისა და იუმორის გამოხატვა. მაინტერესებს, რომელმა პოეტებმა და პოეტურმა მიმართულებებმა გასწავლა ყველაზე უკეთ ლექსების სწორად და ზუსტად აგება და კონკრეტული იდეისა და თემისთვის საჭირო ფორმის მოძიება.
ლ. ი. მათ შორის იქნება ბევრი ფრანგი ავანგარდისტი - ალბათ იმიტომ, რომ სკოლაში ფრანგულს ვსწავლობდი და შემეძლო ორიგინალის კითხვა, მაშინ, როცა ინგლისური ზრდასრულ ასაკში გახდა ჩემთვის წვდომადი. ამ სიას დავიწყებდი ვერლენით და რემბოთი, გავაგრძელებდი სანდრარით და აპოლინერით, და ალბათ დავასრულებდი ანრი მიშოთი. ამას შეიძლება დავუმატო უკრაინული ბაროკოული პოეზია, რომელიც ძალიან მათემატიკურია და რომელშიც ყველაფერი საოცრად და საზიზღრად ზუსტი და გალოკილია. ჩემთვის ეს გალოკილობა, სიპრიალე - არაბუნებრივია. მე ვაგებ ზუსტ კონსტრუქციას, მაგრამ მაინც მიყვარს, როცა ჩნდება შემთხვევითობის, ბუნებრიობის განცდა, ხოლო თუ ვწერ სილაბურ-ტონურ ლექსს, რასაც პრინციპში ძალიან იშვიათად ვაკეთებ, ვცდილობ, იქ იყოს ერთგვარი აბურძგნულობა, ვინაიდან ამ საზომებით უკვე იმდენია დაწერილი, რომ ეს კონსტრუქციები ყველამ უკვე ზეპირად იცის, და ისინი გახდნენ ფუტურო, ისინი გასაგებია, როგორც კარი (ჩვენთან ასე ამბობენ), ნამდვილი პოეზია კი უნდა ანცვიფრებდეს ადამიანს - ის კარი კი არა, მთელი შენობა უნდა იყოს. სხვათა შორის, მუშების თემატიკაზე წერის სიყვარულიც ბაროკოული პოეზიიდან მაქვს მე (იყო ასეთი ავტორი - კლიმენტი ზინოვიევი) და უკრაინელი ფუტურისტებისაგან, რომლებმაც დონბასში ტურიც კი მოაწყვეს, რათა დაეწერათ ლექსები მაღაროებზე და მეტალურგიულ ქარხნებზე. ჩვენი ფუტურისტები 30-იან წლებში დახვრიტეს და ჩვენ დღემდე ვიკვლევთ მათ ცხოვრებას და საინტერესო აღმოჩენებს ვაკეთებთ ხოლმე. მე ზოგჯერ შემიძლია ძალიან უცნაური რამ ჩავიდინო, მაგალითად, გამოვაქვეყნო წიგნში ჩეკი ცნობილი სუპერმარკეტიდან, რომელშიც უკვე დიდი ხანია, არის რაღაც წინასწარმეტყველება. ეს უბრალოდ ჩეკი კი არა, კონკრეტული ჩეკია, რომლის წინასწარმეტყველებაც ძალიან კარგად ეხამება იმ ლექსს, რომელიც მის გვერდითაა დაბეჭდილი. ეს ფაქტის პოეზიაა, და მოვიდა ფუტურისტებისაგან. ისინი ჩეკებს არ აქვეყნებდნენ, მაგრამ ფუნქციონალური პოეზიით კი იყვნენ დაკავებულები.
მე შემიძლია ბევრი ვილაპარაკო საყვარელ პოეტებზე, მაგრამ თუ გულწრფელი ვიქნები, შემიძლია მათი რაოდენობა ორამდე დავიყვანო - მიხაილ სემენკომდე და ვასილი გოლობოროდკომდე. პირველი - XX საუკუნის დასაწყისის უკრაინელი ფუტურისტია, რომელიც ენას დაუჯერებელ ექსპერიმენტებს უკეთებდა, სიტყვებს ნაწილებად შლიდა. ხოლო მეორე - ჩემი თანამემამულეა ლუგანსკის ოლქიდან, „კიევის პოეზიის სკოლის“ ვერლიბრისტია (წერა დაიწყო 60-იანების ბოლოს, როცა კიევში სწავლობდა). და თუ პირველი მათგანის ტექსტებს მე ვსწავლობდი, დავდიოდი არქივებში, რათა მისი ბლოკნოტები, წერილები და ღია ბარათები წამეკითხა, რათა გამეგო, თუ რატომ აკეთებდა ის ასეთ რამეებს, მეორესთან უკვე ათ წელზე მეტია, რაც პირადი ურთიერთობა მაქვს.
რაც შეეხება ინგლისურენოვან ავტორებს, ესაა სილვია პლათი, რომელსაც მე ვთარგმნიდი - პოეტი თავისი ენით აუწერელი ქალურობით და გახსნილობით, ხოლო პოლონელებიდან მიყვარს ვისლავა შიმბორსკა, რომელიც მაოცებს იდიომებზე მუშაობის თავისი ხერხებით. საერთოდ, პოეტებს მე ძირითადად ვკითხულობ ორიგინალში და ახლა ვლაპარაკობ იმათზე, რომლებიც ასე მაქვს წაკითხული. და მე გული მწყდება, რომ ამ თვალსაზრისით ჩემთვის მიუწვდომელია გერმანული კონკრეტული პოეზია, ვინაიდან თარგმანებით ვგრძნობ, რომ იქ ბევრი რამაა ჭკუის სასწავლი. ცხადია, საინტერესოა თანამედროვე გერმანული პოეზიაც. აი, მაგალითად, დრაგიცა რაიჩიჩი, რომელიც ჩვენთან მარკ ბელორუსეცმა თარგმნა - ვგრძნობ მასში რაღაც განსაკუთრებულს, მაგრამ სანამ არ დავიწყებ გერმანულის სერიოზულად შესწავლას, ვერ მივხვდები, სინამდვილეში რა ხდება იქ. ეს „რამშტაინის“ ტექსტი ხომ არაა, რომლის გაგება ბწკარედიდანაც შეიძლება. ასეთ შემთხვევებში ხშირად კარგი თარგმანიც კი არაა ხოლმე საკმარისი.
შ. ი. ლიუბა, მოდი, პუბლიკაზეც გავისაუბოთ. ალბათ წაგიკითხავს შენი „დონბასის გარგარები“ მაღაროელებისთვის. როგორ აღიქვამდნენ ისინი ამ ლექსებს?
ლ. ი. არაა მასე. კი, ერთხელ მიმიწვიეს კიევში, მაღაროელის დღეზე, მაგრამ არ ვიყავი მაშინ ქალაქში და ვერ შევძელი მაღაროელების წინაშე წარვმდგარიყავი. თუმცა მე მყავს მამა, რომელიც ჩემს ლექსებს, როგორც რაღაც არასერიოზულს, ისე აღიქვამდა, სანამ არ ვთხოვე, რომ წაეკითხა „დონბასის გარგარები“. მან პოემაში ერთი ფაქტობრივი შეცდომა იპოვა და მითხრა, რომ დანარჩენი ყველაფერი წესრიგშია. მაგრამ მერე დედაჩემისგან გავიგე, რომ ის თავის მეგობრებს უკითხავდა ამ პოემას. და ეს იყო ის აღიარება, რომელსაც მე მისგან დიდი ხანი ველოდი.
შ. ი. საერთოდ, როგორი ხარ შენ პუბლიკის წინაშე? აკვირდები მას და აქედან გამომდინარე წყვეტ, მოცემულ მომენტში რა წაიკითხო, იმპროვიზაციულად ცვლი, ეძებ უფრო შესაფერის რეპერტუარს თუ არა? გაქვს შენი არტისტული თუ ფსიქოლოგიური თამაშები, თუ ეს ყველაფერი შენთვის მეორეხარისხოვანია და ტექსტი მთავრდება იქ, სადაც მას წერტილი ესმება და პოეტური საღამოები და ლექსის კითხვა შენთვის ასე თუ ისე მექანიკური პროცესია?
ლ. ი. არა, დეკლამაცია ჩემთვის არაა მექანიკური, ვინაიდან პოეზია ჩემთვის ზეპირსიტყვიერი ჟანრია. მე მუდამ ვცდილობ, პუბლიკისთვის რაღაც შესაფერისი მოვძებნო, შემიძლია, გამოსვლამდე ორი წუთით ადრე ყველაფერი შევცვალო. ერთხელ დავწერე, რომ ჩემი სიკვდილის შემდეგ აღარ იარსებებენ ჩემი ლექსები, იქნება მხოლოდ მათი რეპროდუქციები. ანუ ჩემი ლექსების კითხვა სხვა ხმით - ეს უკვე აღარაა ორიგინალი. მე ძალიან ყურადღებიანი ვარ ჩემი პუბლიკის მიმართ და მნიშვნელობა აქვს ყველაფერს, იმასაც კი, თუ რა ლექსები ჟღერდა ჩემ გამოსვლამდე, თუკი ეს რამდენიმე ავტორის საღამოა. ერთხელ იყო, ჩემ წინ გამოდიოდა პოეტი, რომელმაც ერთი ჩემი ლექსის ძალიან მსგავსი ლექსი დაწერა (შემიძლია დავამტკიცო, რომ ჩემი რამდენიმე წლით ადრე იყო გამოქვეყნებული და პუბლიკაციამდე მე ის წავიკითხე დარბაზში, რომელშიც ისიც იჯდა), და ამიტომ გადავწყვიტე, აღარ წამეკითხა იგი. არც სკანდალის მოწყობა მომინდა და არც მისთვის ზედმეტი პიარის გაკეთება. ჩემთვის ეს ყველაფერი მხოლოდ სასაცილო იყო. უბრალოდ, ავდექი და ამოვიღე ეს ლექსი ჩემი გამოსვლიდან.
შ. ი. თანამედროვე უკრაინული პოეზია ძალიან მრავალფეროვანი და ძლიერია. მესმის, რომ რთულია, მაგრამ იქნებ მოკლედ დაახასიათო იგი. შენი აზრით, რა არის მისი ძლიერი მხარე, ან თუ სუსტი მხარე მაინც არსებობს, რაზეა საჭირო კიდევ მუშაობა. და რუსულენოვან უკრაინელ პოეტებზე მინდა გკითხო: ზოგიერთი მათგანი ჩემთვის უკრაინული კულტურის ორგანული ნაწილია. ალბათ არიან ისეთებიც, რომელთა ასე აღქმა შეუძლებელია. და კიდევ ეს დიქოტომია, რაც უკრაინელ მწერლებთან მიმართებაში სულ მესმის: დასავლეთელი-აღმოსავლეთელი.
ლ. ი. თანამედროვე უკრაინული პოეზია ძლიერია, ვინაიდან საბჭოთა კავშირის დანგრევის შემდეგ ჩვენ აღგვიდგა კავშირი ჩვენს წინამორბედებთან, მაგალითად, იმავე აკრძალულ ფუტურისტებთან, რამაც მეტი ძალა შეგვმატა. უკრაინული პოეზია ძალიან მრავალფეროვანი და მრავალთემატურია, მაგრამ, ჩემი აზრით, საჭიროა ფორმისთვის მეტი ყურადღების მიქცევა. ყველა თემა უკვე დიდი ხანია კლასიფიცირებულია, ახალი თემები უკვე აღარ იქნება, ამიტომ ფორმა და ენა, ის, რაც ფორმას განსაზღვრავს - პოეტის სამუშაო ველია.
რაც შეეხება რუსულენოვან პოეტებს: ისინი წერენ უკრაინულ რეალიებზე, ამოზრდილნი არიან უკრაინული კულტურიდან, და ამ გაგებით, ისინი, ცხადია, უკრაინული კულტურის ნაწილს წარმოადგენენ, ის ავტორებიც კი, რომლებიც ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ცხოვრობენ და მკვლელ ბოევიკებს განადიდებენ, ანუ პროპაგანდას წერენ, სამწუხაროდ, ასევე უკრაინული კულტურის ნაწილი არიან, იმიტომ, რომ ოკუპირებული დონბასის რეალიები - ეს ჯერ კიდევ უკრაინის რეალიებია. მაგრამ თუკი ყირიმის სიახლეებს მოვუსმენთ, იქ უკვე სრულიად რუსული რეალიებია - სიტყვის თავისუფლების პრობლემები, პოლიტიკური დაპატიმრებები - და იქ ალბათ მალე გაჩნდებიან წმინდა წყლის რუსულენოვანი პოეტები, რომლებიც უკვე რუსული კულტურის ნაწილი იქნებიან.
რაც შეეხება დიქოტომიას: მე მგონია, რომ უკრაინული პოეზიის შემთხვევაში არ არსებობს არავითარი ასეთი დიქოტომია. ჩვენ თავად ვართ დასავლეთიც და აღმოსავლეთიც - გააჩნია, საიდან შევხედავთ. ხოლო თუ მსოფლიო კონტექსტზე ვილაპარაკებთ, შემიძლია აღვნიშნო, რომ უკრაინული პოეზია წარმატებებით გამოირჩევა საერთაშორისო ფესტივალებზე. პოეზიაში ყველაფერი კარგადა გვაქვს, რასაც ვერ იტყვი პროზაზე. ახლა უკრაინაში იოლია პროზით სახელის განთქმა, პოეტებს შორის კი მაღალი კონკურენციაა.
შ. ი. მაგრამ კარგი პროზაიკოსები თქვენთან ხშირად სწორედ პოეტები არიან: ანდრუხოვიჩი, ჟადანი... შენ მუშაობ პროზაში ან ფიქრობ, რომ ბოლოს მაინც მიადგები მას?
ლ. ი. ყველა პროზა, რაც კი დამიწყია, გარდაიქმნებოდა ხოლმე ან კინოსცენარად, ან პიესად. მე ვიგონებ ისტორიებს, ვამუშავებ სიუჟეტს, მერე კი მოდის კინორეჟისორი ან თეატრის რეჟისორი და მეუბნება: „არ გინდა სცენარი/პიესა დამიწერო?“. და მეც ვწერ. ასე, შემთხვევით გავხდი კინოსცენარისტი (ორჯერ), მერე კი დრამატურგი (ასევე ორჯერ). დეკემბერში ყველაზე დიდ უკრაინულ თეატრში - ფრანკოს სახელობის ეროვნულ თეატრში - იქნება ჩემი პიესის, „კედელი“ პრემიერა, რომელიც შვეიცარიელი რეჟისორის, ტომას მეტლერის მიერ მოწერილი წერილის შემდეგ შემთხვევით იქცა პიესად. „კედელის“ ისტორია ოკუპაციაში, ომში მყოფ ადამიანებზეა. მათ არ შეუძლიათ ომიდან გაქცევა, მსგავსად ჩემი მშობლების, დის და ბებიისა. ისინი კვდებიან იქ, კედელს მიღმა, ბლოკპოსტებს მიღმა, ცეცხლის ქვეშ ფრონტის ხაზზე. და ყველანი ამბობენ, რომ კვდებიან სიბერისგან. აქ ბავშვებიც კი სიბერისგან კვდებიან. და ამავე დროს მათ ადანაშაულებენ იმაში, რომ მათ დაიწყეს ეს ომი, მაშინ, როცა სადღაც იქვე ზის ამ ომის ავტორი და ამბობს: „ჩვენ აქ არა ვართ“. ისინი მთვარეულებივით იქცევიან, სანამ რაღაც მომენტში არ იღვიძებენ და არ იწყებენ კედლის ნგრევას. როცა ეს ისტორია პროზის სინოპსისიდან პიესის სახეს იღებდა, ძალიან იცვლებოდა. რეჟისორს სურდა მეტი სიმბოლიზმი, და მე მისი თხოვნა შევასრულე. და კიდევ, ჩავდე ბევრი ირონიაც. თავად სპექტაკლს ბევრი აქვს პინა ბაუშის ფიზიკური თეატრისგან, და ეს ახალია უკრაინისთვის, თუმცა კი ჩემი რეჟისორი 30 წელზე მეტია აკეთებს ამას. პიესაში არის რამდენიმე ლექსი, რომელთა ინგლისურ თარგმანში წაკითხვის შემდეგაც მომძებნა მე თომასმა და ამ ერთობლივი პროექტის განხორციელება შემომთავაზა.
შ. ი. მეც ვთარგმნე ის ლექსი, რომელშიც ყველა სიბერისგან კვდება და ჟურნალის ამ პუბლიკაციაში იქნება წარმოდგენილი. ისე, ბოლოსკენ მინდოდა ყველაზე მტკივნეულზე მეკითხა, იმაზე, რომ ლუგანსკიდან ხარ, სადაც უკვე რამდენიმე წელია, ომი მიდის. თავისთავად მივედით ამ თემამდე და როგორც აღმოჩნდა, შენი ყველაზე ძვირფასი ადამიანები ახლაც იქ არიან. რატომ მოხდა ეს ყველაფერი და რატომ გრძელდება? ცუდი პოლიტიკის გამო? იმ გაგებით, რომ როცა არსებობს კრემლი, ოდნავი შეცდომის დაშვების უფლებაც კი არა გაქვს, რადგან უნდა იცოდე, რომ ის ნებისმიერ მცირე შეცდომასაც კი შემოგიტრიალებს და საკუთარი თავის სასარგებლოდ გამოიყენებს... და რა ხდება ახლა? არის იმედი, რომ ეს ყველაფერი დასრულდება?
ლ. ი. თუ შენ გაქვს საერთო საზღვარი რუსეთთან, რაც არ უნდა აკეთო, როგორი სანიმუშო ქვეყანაც არ უნდა იყო, ჩათვალე, რომ არ გაგიმართლა, ვინაიდან ადრე თუ გვიან კრემლი გადაწყვეტს, რომ საჭიროა „დაგიცვას“, და შენთან მოვლენ რუსი ჯარისკაცები და ქვეყნის ნაწილს „აგახევენ“. შემდეგ კი რომელიღაც რუსი მწერალი პრილეპინი ინტერვიუს მისცემს იმის შესახებ, თუ როგორ ხვრეტდა შენს თანამემამულეებს შენს სახლში. შენ კი შეგშურდება მეორე რუსი ბოევიკის (შესაძლოა, რუსი მწერლის დაქვემდებარებაში მყოფის), რომელიც შენი მშობლების ბინაში ჩასახლდა. ჰო, ასე იყო, მე მშურდა, რომ მას ეძინა ჩემი მშობლების საწოლში. აწი აღარ ვიზამ ასე. მე არ შემიძლია, სულ ვიცხოვრო მკვდართან ერთად სახლში და სულ ვიდარდო მის სიკვდილზე, მე მინდა, დავიცვა ჩემი თავი, არ გავგიჟდე, ამიტომ მე ცნობიერად უკვე გამოვეთხოვე იმას, რასაც სახლს ვუწოდებდი... რაც შეეხება მდგომარეობას, სამწუხაროდ იქ ცუდად იქნება კიდევ ძალიან დიდხანს.
შ. ი. მე კიდევ ეს პრილეპინი გავიცანი კიევში, პოეტურ ფესტივალ „კიევსკიე ლავრი“-ზე. მგონი 2011 წელი იყო. ის თქვენთან ჩამოდიოდა, გამოდიოდა უკრაინელ მწერლებთან ერთად, საღამოობით იჯდა მათთან ერთად, საუბრობდა, სვამდა, იცინოდა. მე ეს ყველაფერი ჩემი თვალით მაქვს ნანახი. მაშინ ძალიან ძნელი იყო მასში მტრის აღმოჩენა. არ ვიცი, შეიძლება, მაშინ მან თვითონაც არ იცოდა, რომ ის თქვენი მტერია. შესაძლოა, მანაც მოგვიანებით აღმოაჩინა თავის თავში ის ადამიანი - ავტომატით ხელში.
ლ. ი. ჰო, მახსოვს. ჩამოდიოდა. ახლა კი თავის ახალ რომანს წარადგენს იმის შესახებ, თუ როგორ ხოცავდა ხალხს დონბასზე...
შ. ი. ძვირფასო ლიუბა, სულ ბოლოს, ამ განწყობაზე რომ არ დავასრულოთ საუბარი, ერთ კითხვასაც დაგისვამ: როგორ ფიქრობ, რა ფენომენია პოეზია დღევანდელ სამყაროში და სად დგას ადამიანი, რომელიც ლექსს წერს? თითქოს რაც უფრო გლობალური ხდება სამყარო, მით უფრო კლებულობს პოეზიის ზეგავლენა მასზე. თუ ეს ყველაფერი ილუზიაა და არაა საჭირო, პესიმისტები ვიყოთ? თუ ეს რეალობაა, მაგრამ ეს მაინც არ გვაძლევს საბაბს ვიფიქროთ, რომ პოეზიის დრო წასულია და ის წარსულში დარჩა?
ლ. ი. უკრაინაში პოეზიის ინტერესი დიდია. ამავე დროს მე ხშირად გამოვდივარ საზღვარგარეთ და ვიცი, რომ იქ პოეტურ საღამოებზე ასობით ადამიანი არ მიდის, როგორც ეს ჩვენთან ხდება ომის შემდეგ. ამას წინათ სლავიანსკში გამოვდიოდი, სადაც საღამოს 800 მსმენელი ესწრებოდა. მე ვფიქრობ, უკრაინელებმა ომის დაწყების შემდეგ პასუხების ძიება დაიწყეს არა პოლიტიკაში, ვინაიდან პოლიტიკოსები ცრუობენ, არამედ პოეზიაში. ხოლო თუ მსოფლიო ტენდენციაზე ვილაპარაკებთ, საჭიროა, თავი არ მოვიტყუოთ. წიგნს ყოველთვის ცოტა ადამიანი კითხულობდა, ხოლო მათ შორის, ვინც კითხულობს, მხოლოდ მცირე ნაწილია, ვისაც პოეზიის კითხვაც უყვარს. ჩვენ ყოველთვის ცოტანი ვიყავით. და სანამ იქნება ენები, იქნება პოეზიაც, რომელიც მათზე მუშაობს მუდამ.
