რადიოაქტიული ნარჩენებივით...

 

რა ემართება ლექსის იდეას,

წამით რომ გაკრთა?

რა ემართება სიტყვებს, წინადადებებს,

რომლებისგანაც არ გამოვიდა ლექსი?

თითქოს შეძელი აზრის მონიშვნა -

სწრაფად ჩაწერე უბის წიგნაკში,

მერე მშვიდად დაამატე სხვა ბევრი სიტყვა,

ბევრჯერ გადადე და დაუბრუნდი,

მაგრამ ვერაფრით მიეცი ძალა,

ვერ გააცოცხლე,

არ გადაიქცა ტექსტი ტექსტურად!

არადა, თითქოს ნამდვილი პოეზია იყო

დელფინების გამოჩენა ნაპირთან ახლოს, 

სადღაც ტივტივების გასწვრივ,

როცა დაგვანახეს შავი ზურგები,

იალქნებივით კოხტა ფარფლები, 

გამოაფხიზლეს მოთენთილი ზღვის სანაპირო,

ემოციის ტალღა დაგვატეხეს ადამიანებს,

გაახარეს ბავშვები და ქალები,

კაცებს დელფინებზე ლაპარაკის მიზეზი მოგვცეს,

რომ ინტელექტით ტოლს არ გვიდებენ...

მერე შეარხიეს ის თავიანთი ფარფლ-იალქნები,

რკალებად გაკრთნენ წყლის ზედაპირზე

და ცურვა-ფრენით კვლავ მიაშურეს ღია ზღვის სიღრმეს,

ადამიანებს დაგვიტოვეს ის სიხარული

ზღვისკენ ყურებას რომ ახლავს მუდამ...

 

ასევე თითქოს პოეზია იყო ნამდვილი

ზამთარში,

როცა ბუნებიდან გამქრალია მყვირალა ფერები,

როცა „ლურჯი ცა“ პირობითად თუ არის ლურჯი,

როცა მზე მთვარეს ეჯიბრება სუსტი ნათებით, -

ინდუსი ბიჭის ამოსვლა ჩვენს მარშუტკაში,

მაღალისა და ძალიან თხელის,

თავზე დადგმული მზესავით ჩალმით

რომელსაც ჰქვია თურმე „დასტარი“.

ეცვა ფერადად:

წითელი შარფი, მწვანე ქურთუკი, თეთრი შარვალი

და ასე ჭრელი ჩაჯდა ჩვენ შორის,

მიგვწი-მოგვწია შავ ქურთუკებში გახვეულები,

ქურთუკისფერი ფიქრებიდან გამოგვარკვია,

თითქოს გაგვათბო ჩვენს ცივ ფიქრებში შეკეტილები,

ბიჭმა, რომელიც ჩალმით ჰგავდა ყვითელ ზაფრანას.

მან გვაზიარა სამხრეთულ სიცხეს პირქუშ ამინდში

და მოგვიტანა ინდოეთის მწველი ზაფხული -

კიპლინგისა და თაგორის სამყარო,

გული გაგვითბო შუა ზამთარში...

 

თითქოს პოეზია იყო ნამდვილი,

მაწანწალების ცხოვრება სასაფლაოზე,

სადღაც მიწურში, ღობის ახლოს, თითქმის კიდეზე,

მკვდრების გვერდიგვერდ, უშნო ქოხმახში:

ქვები ეხურათ მიცვალებულებს,

ცოცხლებს - თუნუქის ფურცლები და ტოლის ნახევი,

ცხოვრობდნენ ასე, ვერ ტოვებდნენ ძველ სასაფლაოს,

როგორც მკვდრები ვერ ტოვებენ ღრმა სამაროვნებს.

დარაჯმა მითხრა:

ასე იქნება, ვიდრე პირში სული ედგებათ,

აქ დარჩებიან, იცხოვრებენ - სასაფლაოზე,

მაგრამ როგორც კი ფერს იცვლიან, წავლენ იმქვეყნად

სასაფლაოზე მათ არავინ არ გააჩერებთ,

ძველ სასაფლაოს ვერ შეავსებს ქოხმახის ხალხი,

აქ სულ სხვა ხალხი დასაფლავდება...

 

ასევე თითქოს პოეზია იყო ნამდვილი

მერცხლების ძირს დაცემული სველი ბუდეები,

გაბმული კივილი უბედური წყვილების,

მიწის გროვებს რომ დასტიროდნენ სასოწარკვეთით,

მერე იწყებდნენ ისევ შენებას ტალახითა და ხმელი ბალახით,

მაგრამ ეს შრომაც მთავრდებოდა ძირს დანარცხებით,

რადგან ვიღაც ბრძენს აივნის ჭერზე

ხე შეეცვალა თურმე პლასტმასით,

და ეს პლასტმასი - უფორებო, გლუვი, სლიპინა

ვეღარ იჭერდა სველი ტალახით ნაშენ ბუდეებს.

პროგრესის გამო, ქიმიის და ფიზიკის გამო,

ვერ იშენებდნენ მერცხლები ბუდეს,

ვერ დებდნენ კვერცხებს,

ბარტყებს ვერ ჩეკდნენ,

და გაზაფხულის მომყვან ფრინველებს

უსაშველო ამბავი სჭირდათ...

 

თითქოს პოეზია იყო ეს ყველაფერი,

თითქოს შევძელი წამის მონიშვნა -

სწრაფად ჩავწერე,

მერე მშვიდად დავამატე სხვა ბევრი სიტყვა,

ბევრჯერ გადავდე და დავუბრუნდი,

მაგრამ ვერაფრით მივეცი ძალა,

ვერ გავაცოცხლე -

არ გადაიქცა ტექსტი ტექსტურად

და მეც ვიკითხე,

რა ემართება ლექსის იდეას,

წამით რომ გაკრთა?

რა ემართებათ სიტყვებს, წინადადებებს,

რომლებისგანაც არ გამოვიდა ლექსი,

რა საშველია!

სანაგვე ყუთი?

Recycle Bin-ში შეიძლება მიუჩინო მართლაც ადგილი

და არ გამოუტყდე საკუთარ თავს,

რომ გეგულება Restore ფუნქცია.

ბოლოს იქაც შლი,

არ ტოვებ არსად,

მაგრამ საშველი მაინც არ არის,

არ გავიწყდება ლექსის იდეა,

არ გავიწყდება არც ერთი სიტყვა

და როგორც მკვლელი რადიაცია,

მთელი ცხოვრება გიწამლავს სხეულს,

რადგან ვერდაწერილი ლექსის ნარჩენი,

როგორც ურანი ან რადიუმი

ათასწლოვანი ნახევარდაშლის პერიოდებით,

არასდროს ქრება, სულ ზემოქმედებს!..

 

 

ძარცვა

 

ვიტრინაში გამოდგმულ მანეკენს

ეცვა ნაცრისფერი პულოვერი,

ნაქსოვი თხელი ბამბის ძაფებით.

ამ პულოვერში ცოცხალსა ჰგავდა,

ოქსფორდის სტუდენტს ანდა გოლფის უზადო ვარსკვლავს.

აღმოჩნდა, რომ ერთადერთი ცალი ჰქონიათ,

ჩემი ზომა, ის, რომელიც მანეკენს ეცვა. 

არ მომეწონა, როცა მითხრეს: „უნდა გავხადოთ“,

მეტად შევწუხდი მაშინ, როცა შეუდგნენ საქმეს:

ჯერ ერთი ხელი მოახრახნეს, მერე - მეორე,

თავი ზურგს უკან გადაუგდეს, ისე გახადეს.

მერე დაკეცეს, ანგარიში წარმომიდგინეს,

ჩამიდეს ყუთში, კვლავ მოდითო, მიმიპატიჟეს.

კარში გასვლის წინ ვიტრინისაკენ გამექცა თვალი

და დამნაშავედ ვიგრძენი თავი:

იდგა შიშველი, გაძარცვული და ხეიბარი,

უნაოჭო, გლუვი სხეულით მკვდარსაც კი ჰგავდა,

მაგრამ  წარწერამ - „გაყიდული საქონელი უკან არ მიიღება“

მიბიძგა ზურგში.

შინ რომ დავბრუნდი, გადავიცვი და ჩემს თავს ვკითხე:

„აბა, მიხდება?“

კითხვა არ იყო რიტორიკული, ითხოვდა პასუხს:

„სცმოდა მანეკენს!“

სარკის წინ მდგომმა ვაღიარე ჩემი შეცდომა,

დანაშაულის ალბათ ტოლფასი!

 

 

საავადმყოფოში როგორც ედემში

 

პირველ დღეს ჯერ ისევ არჩევ ერთმანეთისგან:

კაცებს და ქალებს,

ახალგაზრდებს - მოხუცებისგან...

ისიც გაღელვებს, ვის როგორი აღნაგობა აქვს,

როგორი - თმა, როგორი - კანი,

როგორ აცვიათ და რას ამბობენ.

გრცხვენია, როცა ტანსაცმელს გხდიან,

როცა კითხვებს გისვამენ ფიზიოლოგიურს,

და ფიქრობ, რომ გაგიმართლა,

რადგან გამზადებს ჭარმაგი ქალი - მორიგე მედდა,

და იმედი გაქვს: როცა საქმე კათეტერის ჩადგმამდე მივა,

ისევ ეს ქალი იქნება გვერდით

და არა ის, შენზე ბევრად ახალგაზრდა, ექთანი გოგო.

ჯერ ისევ გაღელვებს, როგორ გამოიყურები,

ჯერ ისევ გგონია, რომ სხვებიც ემოციურად აღგიქვამენ.

ეს ილუზია, მუდამ თანმდევი, ქრება უკვალოდ ნარკოზის შემდეგ,

როცა გაჭრილი შენი სხეული ტკივილს გრძნობს მხოლოდ,

როცა ობობის ქსელში გაბმულ ბუზს ჰგავხარ - 

ზონდებით, წვეთოვნებით, კათეტერებით...

წყალსაც ვერ ყლაპავ, გული გერევა

და თითქოს ადამი იყო, ვინც ხის ნაყოფი ამოანთხია,

აღარ გრცხვენია!

აღარ გაღელვებს, რომ კათეტერის გასასწორებლად

საბანს გხდის სწორედ ის ნორჩი მედდა,

აქ შემოსვლისას რომ შეამჩნიე.

რა შეიძლება იყოს უფრო არაესთეტური, ვიდრე ავადმყოფის გენიტალია?!

შენ თვითონ გიკვირს, ასეთი რომ გაქვს!

მაგრამ ადამი, უკან ბაღში დაბრუნებული, გიყუჩებს სირცხვილს,

კარგად ჩადგმული კათეტერიც მალე გგვრის შვებას,

თუმცა ღამით ისევ ცუდად ხარ,

ხშირად იღვიძებ, რადგან სხეული გიწყობს გამოცდას,

ის გემართება, რაც პროფესორ ჩელენჯერის ხელში დინოზავრის ფაშვს,

გაზით რომ გაბერა და დირიჟაბლად გადააქცია,

ოღონდ შენ ვერ მიფრინავ, ლოგინზე ხარ მიჯაჭვული და ლამის გასკდე,

დილით კი ექთანს, პასუხად კითხვის - „აბა, როგორ ხარ?“ -

უყვები, რაც გჭირს.

„არ მოგერიდოს, ეს უნდა შეძლო“ -

გარიგებს და ღიმილს გიტოვებს.

მერე, როცა მოსაკითხად ბრუნდება,

ეუბნები, რომ გათავისუფლდი და ისიც გაქებს,

გიხსნის, რომ ყველაფერი შენით უნდა ქნა, ისე ვერ გაგწერს.

და ამ დროიდან შენი წუთები, საათები, შენი გონება

ივსება ფიქრით ფიზილოგიური ფუნქციის აღდგენაზე

და გახსენდება დიდი ლანდაუ -

ტროცკის სეხნია - ლევ დავითის ძე,

თეორიული ფიზიკის ერთ-ერთი მამა და მისი კომა მრავალდღიანი,

ანტიბიოტიკებით მომსპარი კაცის

მოულოდნელი დეფეკაციის მუდმივი შიში, 

როგორ დაურჩა უკან, წარსულში დიდი ფიქრები

სამყაროს ყველა საიდუმლოს ამხსნელს და გამგებს,

როგორ წაიღო მისი აზრები ტუალეტზე ფიქრმა,

და შენც, როცა დილით შემოსულ იმ მედდას ხედავ,

ბავშვის სიწრფელით მიახარებ, რომ იმოქმედე!

და ისიც გეტყვის: დიდებულია!

მერე, საავადმყოფოს დატოვების წინ,

გრძელ ჩამონათვალს გადმოგცემს მშვიდად -

რა შეიძლება და გეკრძალება:

„შემწვარი არა, მოხარშული მხოლოდ და მხოლოდ!

ბოსტნეულიც ოდენ თერმული დამუშავებით,

ხილიდან მხოლოდ ვაშლი გეჭმება!“ -

გეუბნება და გეჩვენება, რომ მაცდურად გიღიმის

ლამაზი, ახალგაზრდა ქალი, შენი ექთანი,

მოხდენილ სხეულს რომ უფარავს თხელი ხალათი

და ვაშლზე ფიქრით ტოვებ ჰოსპიტალს,

ერთი კბეჩა და ისევ კაცი ხარ -

ადამი-ანი!

 

 

მწეველების ზრუნვა ერთმანეთზე

 

„მწეველები კვდებიან ადრე“ -

კარგი სათაური იქნებოდა მოთხრობისათვის,

რომლის ახალგაზრდა პერსონაჟები

ვერ მიაღწევდნენ ღრმა სიბერემდე,

ვერ გამოცდიდნენ ნელა კვდომის უბედურებას,

რამე ისეთს ჩაიდენდნენ არარაციონალურს,

როგორიც ომში წასვლაა.

მოწევას ხომ იმ ასაკში იწყებ,

როცა სიკვდილი დაუჯერებელ რამედ მოჩანს,

როგორც ლხინი ჟამიანობაში,

როგორც მშვიდობა ომის დროს,

მაგრამ პირველივე ღერს,

როგორც პირველ გასროლას,

შეჰყავხარ სხვა სამყაროში...

„მოწევა კლავს“ - აწერია აფხაზურ „რიწას“,

აფხაზმა მეგობარმა გაგრიდან რომ ჩამომიტანა,

როგორც ადრე ჩამოჰქონდა “ამრა”, “კოსმოსი”,

ადრე ანუ ძალიან ბევრი, ბევრი წლის წინათ,

როცა ერთად ვეწეოდით ხან „აქ“ და ხან - „იქ“,

როცა ზღვიდან ამოსულები

ჯერ მხოლოდ წყალში გასვრილ ხელებს ვერ ვიმშრალებდით

და სველი ტუჩებით ვიღებდით ღერებს,

ვუკიდებდით და ცხელ ქვიშაზე მიწოლილები

ამონასუნთქებს მივმართავდით ზღვისკენ ან ცისკენ,

სადაც კვამლი  სილაჟვარდეს ღრუბლად ეკვროდა,

თოლიები კი ჩრდილს აფენდნენ ჩვენს სველ სხეულებს

და სხეულებიც - დასათვლელი თხელი ნეკნები,

ისე შრებოდნენ, როგორც შრება მზეზე თამბაქო

და მერე როცა ზღვანასვამი კვლავ ვეწეოდით,

ათას მეერთედ ვრწმუნდებოდით,

რომ სხვა გემო აქვს ცურვის მერე მშვიდად მოწევას,

ისევე როგორც სხვა გემო აქვს ნაპარავ ღერებს

ან დატოვებულს, ძმურად გაყოფილს...

და ასე ღერ-ღერ გადავედით სხვა სამყაროში,

სადაც სხვა კვამლმა დაგვწვა თვალები

და ერთმანეთსაც ისე დავშორდით,

რომ მხოლოდ ტყვიას თუ მივაწვდენდით.

...ვიდრე აქ იყო, მის სიგარეტს ვეწეოდით 

და ვიხსენებდით ერთად ჩაკლულ სულ პირველ ღერებს,

სხვა დრო რომ იყო და არ გვქონდა სხვა საფიქრალი

მზეზე წოლის და მოწევის გარდა,

არც ჰილზებს ვთვლიდით და არც - მოკლულებს,

მხოლოდ ღერები გვაღელვებდა გახსნილ კოლოფში...

„მოწევა კლავს“ - აწერია აფხაზურ კოლოფს, ჩემთან რომ დარჩა,

მან კი წაიღო აქ ნაყიდი “მწეველები კვდებიან ადრე“

დიდი ხნის მკვდრები გავუფრთხილდით ასე ერთმანეთს...

 

 

ბოლო წვეთამდე

 

მზეს რომ არ დავეწვი, მაისურით შევედი ზღვაში.

მერე ნაპირზე გამოსულმა კარგად გავწურე,

ისე ძლიერად, რომ ნაკერებმა რღვევა დაიწყეს.

ამ ხმამ ძაფისამ გამახსენა მე აფხაზეთი -

შავი ზღვის პირას დარჩენილი ჩვენი ბავშვობა,

წყლიდან ამოსვლა სველი შორტებით

და მაიკების წურვა-გრეხვა ბოლო წვეთამდე,

ოღონდ ეგ იყო, მარტოკაცი ვერ გაწურავდი, 

ვინმესთან ერთად წყვილში უნდა დამდგარიყავი,

აქეთ-იქიდან ჩაგევლოთ ხელი

და რიგრიგობით გეტრიალათ, როგორც ცეკვისას,

სველი შორტი რომ დაგეგრიხათ, როგორც ბაწარი,

დაგრეხილი კი გასაწურად თქვენსკენ გექაჩათ.

საჭირო იყო დიდი ძალა და მოხერხება,

რომ სველ თითებით დაგეჭირა სველი ნაჭერი,

სხვა შემთხვევაში გასხლტებოდა ტილო ნაგრეხი

და მთელი შრომა იქვე წყალში ჩაგეყრებოდა.

ასეც ხდებოდა, ხშირად ხელი გაგეშვებოდა

და მერე იყო დამნაშავის დევნა ხუმრობით,

გამათრახება სველი ტრუსით ანდა შორტებით... 

ჰოდა, თუ გვახსოვს ზღვისპირელი ის ჩვენი ძმები,

ვინც გაწურვაში გულმოდგინედ გვეხმარებოდნენ?

საით წავდნენ? ვინ არიან? რა ბედსა სდიეს?

როგორ მოხდა, რომ სამუდამოდ გავუშვით ხელი

ჯერ სველ ტანსაცმელს, მერე ერთმანეთს?

როგორ მოხდა, რომ შორტების მსგავსად

ბოლო წვეთამდე გამოვწურეთ ის ჩვენი ძმობა?