გლაუკომა

 

            გიო ლომიძეს

 

ავთო ძია, ამ ბიჭს ნისიად გავატანოთ მაკარონი,

კარგი ბიჭია, არ დააგვიანებს, მალე გადაიხდის,

ავთო ძია, ამ ბიჭს მოსწონს ჩემი ნაწერები,

რომლებიც შენ არასოდეს წაგიკითხავს.

ავთო ძია, ეს ბიჭი თვითონაც პოეტია,

ჩემზე გაცილებით უკეთეს ლექსებს წერს,

წვერს რატომ არ იპარსავს?!

თმას რატომ არ იჭრის?!

პოეტებს სჩვევიათ?!

არ ცდები, მართლი ხარ,

მაგრამ ამ შემთხვევაში, საქმე სხვა რამეშია:

თმის შეჭრას ფული უნდა, წვერს კი თმას უხამებს,

დაე, ეგონოთ, რომ ისიც მოდას მიჰყვება.

რა ფული... ეგ რომ ჰქონდეს, სიგარეტს იყიდდა.

ავთო ძია, ამ ბიჭს ნისიად გავატანოთ სიგარეტი,

"პირველს" ეწევა, ყველაზე იაფიანს,

გამოიზოგავს და ხვალაც იმყოფინებს.

ნამდვილად ის ბიჭია, შავი ძაღლი რომ ჰყავს,

არ ცდები, "რიჩი" ჰქვია, რა უცნაურია:

ძაღლის - კი, პატრონის სახელი არ იცი.

მოკლედ, რა კაცი ხარ, ავთო ძია! ერთხელ, კარგა ხნის წინ,

როცა ამ ბიჭს არც ვიცნობდი, ქუჩაში გამაჩერა

(თვითონ მიცნო) და სოფლიდან გამოგზავნილი

მარწყვით სავსე დიდი ქილა გამატანა ჩემს შვილთან.

ახლა, შენ მითხარი, ხომ ნაღდად იმსახურებს

იმას, რომ, რაც სჭირდება, წაიღოს ერთი კვირით.

წავა, სისხლს ჩააბარებს, მერე რა, რომ მისი თვალებისთვის

ეს არ შეიძლება, პირს არ გაიტეხს, ვალს მაინც მოიტანს.

ავთო ძია, ამ ბიჭს ნისიად გავატანოთ თონის პური...

 

 

მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი

 

რბილია საკამპინგე ლეიბი, რომელიც აივანზე

დავაგეთ, ღომის ქერქს ვჭამთ. შენ გიყვარს ღომის ქერქი,

ღომიც და მჭადიც გიყვარს და სხვა ყველაფერი,

რაც კი მეგრულია. გაინტერესებს, ამ ცაზე ვარსკვლავები

უფრო მკრთალად რატომ ანათებენ, ვიდრე სოფლის ცაზე.

მე გიხსნი, შენთვის კი ეს პასუხი არაფრის მთქმელია.

ორივეს გვახსენდება ჩვენი ოდის მოზრდილი აივანი,

რომელზეც ბლომად და სქლად ყრია გასაშრობი თხილი,

ხოლო ზევით, "ირმის ნახტომის" თეთრი სხეული

წევს მსხვილ ვარსკვლავებზე, როგორც გასაშრობ თხილზე.

სადღაც, სვანეთში, სადაც ვარსკვლავები უფრო მსხვილია,

ფანჯრიდან მოჩანს ასწლოვანი კოშკების კონტურები,

კოშკებს მიღმა - მილიონწლოვანი მთების კონტურები,

ეზოში თივის და ნაკელის სუნი დგას, ჭრაჭუნობს ოწინარი,

პალოზე ხარია მიბმული, ხარი, და იცოხნება...

ფანჯარასთან კი, ჩვენსავით სხედან და, რა საინტერესოა:

რაზე საუბრობენ მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი?!

სადღაც, აჭარაში, სადაც ზღვას უკვე ქაფი მოსდებია,

და თითქოს შორიდან მოაქვს ნიავს ტალღების ხმაური,

არადა, ზღვა იქვეა, თოლიები სადღაც გაფრენილან,

და წითლად ციმციმებს ჰორიზონტზე მოდრეიფე კრეისერი,

ნაპირზე ბლომად ყრია ნარიყი კუნძები, ნარჩენები,

დილის წვიმით სავსე გუბე ირეკლავს მეჩეთს და ეკლესიას,

ჭიშკართან, ძელსკამზე, ჩვენსავით სხედან და, რა საინტერესოა:

რაზე საუბრობენ მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი?!

სადღაც, ხევსურეთში, სადაც სიჩუმე და სიცარიელეა,

დგანან და არც დგანან უკაცო, უქალო, უბავშვო სახლები,

ვიწრო ხეობაში კიდევ უფრო ვიწრო ნისლია ჩაწოლილი,

გაღმა ჩანს სოფელი ბუდესავით, პატარა საიგავო,

ღამიდან - მითები, ხოლო მითებიდან დევები გადმოდიან

და უკან შედიან: შესაშინებელი აღარავინ დარჩა...

მხოლოდ მარტოსახლის ერდოზე სხედან და, რა საინტერესოა:

რაზე საუბრობენ მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი?!

სადღაც, კახეთში, სადაც ვენახებს თვალსაც ვერ გააწვდენ,

და ყურძნის მარცვლებია ღმერთის უთვალავი ჰიპოსტასი,

ელიან მოთმინებით მეორედ მოსვლას, ანუ შემოდგომას,

როცა ქვევრები მკვდრეთით აღდგებიან და აივსებიან...

ბეღლის ქვეშ, საბუდარში, კრუხი რაღაცამ დააფრთხო,

კრიახობს, ძაღლმა ერთი შეუყეფა უგემურად.

ამ დროს კიბეზე ჩვენსავით სხედან და, რა საინტერესოა:

რაზე საუბრობენ მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი?!

სადღაც. ქართლში კი, სადაც სოფლები პატარავდებიან,

ტყეები, ყანები, სასაფლაოები პატარავდებიან,

ეზოებიც და სახლებიც კი პატარავდებიან,

გულები პირიქით - იზრდებიან,

ბრაზისგან სივდებიან...

დგანან, მავთულხ-

ლართს გაჰყურ-

ებენ... და გა-

საგებია,

რაზეც საუბრობენ მამა და ექვსი წლის ქალიშვილი!

 

 

ყველიერის ყველი

 

მაისის ბოლოს, როცა ეგრისის ქედის ნაოჭებში

ჭიანი თოვლიც ჩადნება და ლანქერად წამოვა,

მწყემსები ჭალადიდის საზამთრო სადგომიდან ნახირს

ალპური საძოვრისკენ გამორეკავენ,

შენ ზიხარ შარაზე და, მეგობრებთან ერთად,

მათ გამოჩენას სულმოუთქმელად ელოდები.

და აი, მოსახვევთან, პირველი ცხენოსანი მწყემსი,

და აი, მოსახვევთან, მეორე ცხენოსანი მწყემსი,

და აი, მათ უკან მეწინავე ძროხა, და მთელი ნახირი,

მთლიანად რომ ავსებს ფართო თემშარას.

ო, ღმერთო, როგორ გიხარია, პატარა ნაბიჭვარო!

ო, ღმერთო, ისე გიხარიათ, პატარა ნაბიჭვრებო,

თითქოს პირველად ხედავთ და შარშან არ ჩამოევლოთ,

ან შარშანწინ, ან იმის წინ, ან იმის წინისწინ.

ხეებზე ამძვრალნი,

თხმელის ტოტისგან დამზადებული სასტვენებით

ესალმებით, მწყემსებს შორის ყველაზე უმცროსი,

სალმის პასუხად, მხრიდან თოფს ჩამოიხსნის

და ცალი ხელით ორივე ვაზნას დაცლის,

უფროსი მწყემსი კი გაუწყრება.

ო, ღმერთო, როგორ გშურს, პატარა ნაბიჭვარო!

არათუ ცალი ხელით, ორივე ხელითაც კი...

არათუ არ გისვრია (ვაი, სირცხვილო!), ხელშიც არ გჭერია...

და შურდულს ქამარში ღრმად ჩამალავ.

როდესაც მოზოზინე ნაკადი ჩაივლის,

ბოლო ძროხა და ბოლო ნაგაზი თვალს მიეფარებიან,

ვითომც არაფერი, თამაშს დაიწყებენ შენი მეგობრები.

ისე დაიწყებენ... ისე უბრალოდ და ისე ჩვეულებრივად...

თითქოს მთელი წლის ნალოდინები დიდი საოცრება

არც კი მომხდარიყო,

და მისი დასრულება არ ღირდეს გულისწყვეტად.

სახლში მიდიხარ, მსხლის ჩრდილში დაწვები და

ო, ღმერთო, როგორ, როგორ მოიწყენ, პატარა ნაბიჭვარო!

ასეთი მოწყენები მხოლოდ დაგჩემდება წლების შემდეგ,

აი, მაგალითად, ახლა, როცა ამ სტრიქონს წერ.

- მანია, მანია! - ეძახის ბებო მეწველ ძროხას,

შიშობს, ჩავლილ ნახირს ხომ არ გაჰყვა.

მანია შუკაში დგას და თავის ხბოსთან შეშვებას ელოდება.

მანიას ყოველდღე დაჰყვები ჭალაში სამწყემსავად,

თუმცა, რა მწყემსვა უნდა, ზიხარ და უყურებ,

ბალახს რომ წიწკნის და ჯიქანი ებერება.

ო, ღმერთო, იმ წუთებში

რა ბედნიერი ხარ, პატარა ნაბიჭვარო!

შენს გვარს აქვს ტრადიცია,

რომელსაც ბებია ზედმიწევნით იცავს:

მარიამობის თვის ბოლო ორი კვირის მანძილზე ამოყვანილ

სულგუნებს სამზადის ჭერში ჰკიდებენ, ბოლზე რომ გამოშრეს,

და მათი ჭამა მხოლოდ ყველიერის კვირიდან შეიძლება,

და ჭამა მხოლოდ შენი გვარის ხალხს შეუძლია,

სხვამ კბილი თუ დაადგა, ძროხა მოკვდება, მანია მოკვდება.

შენ იცი, გამხმარ ყველს თუ შეწვავ, როგორი გემრიელიცაა,

- ნუ იზამ, ძროხას ცურები დაეწვება! - ბებო გარიგებს.

მწყემსვის დროს, ხანდახან, მიგეძინება და გესიზმრება:

ყველიერის ყველს როგორ გართმევს სხვა გვარის მეზობელი

და პირში იტენის, ან ცხელ ტაფაზე ყველის ნაჭერი გივარდება.

- მანია მოოოოოკვდეეეებაააააააა!

- მანიას დაააააეეეეწვეეეებაააააააა!

ჩაგძახის ვიღაც, ატირებული წამოხტები,

მივარდები და მანიას უკოცნი სავსე ცურებს.

ო, ღმერთო, იმ წამს როგორ გიხარია, პატარა ნაბიჭვარო,

რომ ცოცხალია, რომ ცოცხალია მანია!

ერთ დღეს კი, შემთხვევით, ჯიბეში ფურცელი აღმოგაჩნდა,

შემთხვევით, შემთხვევით, სრულიად შემთხვევით,

კალამიც აღმოგაჩნდა,

შემთხვევით პოეტობის სულ ცოტა, სულ ცოტა ნიჭიც აღმოგაჩნდა...

შენ მწყემსობაზე ოცნებობდი, შენი საქმე იყო

მანია გემწყემსა, მეტი არაფერი.

უნდა მიგეხედა, სხვას რომ არ მოეწველა.

ვინ გთხოვა მანიაზე ლექსი დაწერეო,

პატარა ნაბიჭვარო?!

 

CO

აი, რა: ლამაზო ბეღურა,

მამალო ბეღურა (დედალთან საქმე არ მაქვს),

მე მხოლოდ შენ მოგმართავ, რადგან ეს კაცების საქმეა:

გახსოვს ის უჩვეულოდ ცივი და სუსხიანი ზამთარი?!

შეიძლება, არც გახსოვს, და ისე დაგავიწყდა,

როგორც შარშანდელი მორიგი შემოდგომა,

ან იქნებ გახსოვს კიდეც, მაგრამ მხოლოდ იმიტომ, რომ

ძალიან ციოდა და შენს ხანმოკლე ცხოვრებაში

ეგეთი ყინვიანი ზამთარი არც ყოფილა.

მე კი სრულიად სხვა რამის გამო მახსოვს,

მახსოვს იმის გამო, რის გამოც შეიძლება არც კი მხსომებოდა,

პარადოქსია, მაგრამ სიმართლეა, მწარე სიმართლე.

აი, რა: ლამაზო ბეღურა, მამალო ბეღურა,

ჩვენი წყლის გამათბობლის გამწოვ მილში

ბუდე რამ აგაგებინა?! ნუთუს ხვა ადგილი ვერ იპოვე,

შენთვისაც და სხვებისთვისაც ნაკლებად სახიფათო?!

ხომ იცოდი, რომ მერვე სართულის იმ ბინაში

ვცხოვრობდით მე და ჩემი ცოლი, ექვსი თვის ორსული?!

ხომ იცოდი, ჩვენთან სტუმრად ხშირად რომ დადიოდნენ

ჩემი და და ბიძაშვილი?! რომ ერთ-ერთი ჩვენგანი

საბანაოდ დიდი ხნით შევიდოდა?! ისიც ხომ იცოდი,

ბუდით დაცობილი მილი მხუთავ აირს ვერ გაატარებდა?!

აი, რა, ლამაზო ბეღურა, მამალო ბეღურა:

შენ დაგავიწყდა, რომ მე სიკვდილი ვერ მერევა,

რომ მე სიკვდილი მანამდე ორჯერ დავამარცხე,

და, რა თქმა უნდა, ვერც მაშინ დამაკლო ვერაფერი -

თავბრუდახვეული კართან მივფორთხდი და, როგორღაც, გავაღე,

მერე - მეორეც... ორპირით განვდევნე მხუთავი აირი...

აი, რა, ლამაზო ბეღურა, მამალო ბეღურა:

როგორც ადგილზე მოსულმა სასწრაფოს ექიმმა თქვა,

სულ რამდენიმე წამით გაჯობეთ შენ და სიკვდილს,

უფრო სწორად, შენ და ხუთ სიკვდილს -

ოთხ დიდს და ერთ პატარას!

აი, რა, ლამაზო ბეღურა, მამალო ბეღურა:

შენ, მგონი, გინდოდა, შური გეძია იმ თანამოძმეების

გამო, რომლებსაც, ბავშვობაში, კაკანათს ვუგებდი,

მაგრამ არაფერი გამოგივიდა!

 

*

მაღალი კორპუსიდან მხუთავი აირით გაგუდული

მთელი ოჯახი (მშობლები & სამი შვილი) გამოასვენეს,

და სასაფლაოს აღმართს აუყვა პროცესია,

იმდენად გრძელი და ხალხმრავალი,

რომ წინ მიმავალ ჭირისუფალთა მოთქმა ვერ აღწევდა ჩვენამდე.

გზისპირას დავინახე ფრთამოტეხილი ბეღურა,

და სანამ ვორჭოფობდი, იმ მომენტისთვის შეუფერებელი

ნაბიჯი გადამედგა (ხელში ამეყვანა) თუ არა,

ბუჩქიდან გამომძვრალმა რუხმა კატამ პირი დასტაცა,

და ისევ იმ ბუჩქში გაუჩინარდა.