დედის ზარდახშა


დედის ზარდახშა




ზამთრისპირის დილის სისხამზე,

სკოლისაკენ სანამ ბილიკს გავუყვებოდი,

შევიკრავდი დრაფის პალტოს ღილებს ბოლომდე,

კაშნეს ვიხვევდი, - ვამოწმებდი ჩემს თავს სარკეში

ძველებური „სერვანტისა“ –

იქვე იდგა ნაცრისფერი, მომცრო ზარდახშა

ალაგ-ალაგ ჟამთასვლისგან გაცრეცილი, გაყვითლებული,

ეტეოდა შიგნით მხოლოდ დედაჩემის ორი ტუჩსაცხი,

მბზინვარენი წითელ-ალისფრად.

თუკი თავსაფარს წამოვხდიდი, ჩავიხედავდი,

ირის-ფერები მეხვეოდა ირგვლივ სარტყელად, -

თითქოს ცაში აკიაფდა ყველა ვარსკვლავი,

უცებ აანთეს სასახლეში ყველა ჭაღის ყველა ნათურა,

მუსიკის და ცეკვის ჰანგები ასკდებოდა დარბაზის კედლებს,

შრიალებდნენ აბრეშუმის მრუმე კაბები,

შიშველ მხრებზე ვნების მწველი ორთქლი ბოლავდა,

წკრიალებდნენ ბაგეწვრილი, ფეხმაღალი, თლილი ჭიქები

და გაისმოდა ნაწყვეტ-ნაწყვეტ მრუმე ბურუსში

გამჭვირვალე, მთრთოლვარე ხმები,

რომელთაც ექო აბრუნებდა, ატრიალებდა: მოდი... მიყვარხარ...

ისევ ვიცეკვოთ... შეგეხებით, თუ შეიძლება...

და როგორც ბროლის სპეტაკ პირზე

ტყდება სინათლის სულ ყველაზე მახვილი სხივი

და ათას სვეტად, ნაწილაკად, მარცვლად იბნევა -

ასე ცვიოდა, მაცვიოდა

დარბაზის ვნების შადრევანის ტკბილი წვეთები...

 

დროა, წავიდეთ! - დახურავდა დედაჩემი მტკიცედ ზარდახშას -

გავუყვებოდით ზამთრისსუსხით ფერდაკარგულ,

გველის ზურგივით სლიპინა და დაკლაკნილ ბილიკს,

ვერ მითბობდა პატარა და გათოშილ ხელებს,

დრაფის პალტოს ღრმა და ცივი ჯიბის ჭრილები...

 

წელიწადში მხოლოდ ერთხელ, ერთადერთხელ თუ წაისვამდა

მბზინვარე ტუჩსაცხს დედაჩემი,

ისიც სულ ოდნავ, ოდნავ ფერმკრთალად, -

თითქოს ყველა ვნების ბილიკს აცამტვერებდა,

ამსხვრევდა, გლეჯდა, ბროლისა და აბრეშუმის ფერად ყვავილებს,

მე კი მაინც,

ზამთრისსუსხის სულ ყველაზე შორეული, ბნელი კუთხიდან,

ისევ მესმოდა მობარბაცე, მთრთოლვარე ხმები:

მოდი...  

მიყვარხარ...

ისევ ვიცეკვოთ...

შეგეხებით, თუ შეიძლება...

 

 

***

არ ვიცი, რა ვთქვა, ან სიტყვები როგორ დავწერო,

დღეები მიდის, - მიცურავენ ცაში ღრუბლები,

როგორც სურვილის ნაფლეთები, -  ბავშვობის განცდა.

მივყვები აღმა წყლის დინებას და სხეულით ვგრძნობ,

რომ სადღაც ახლოს, კალმახების ქარავანს მიღმა

უნდა გამოჩნდეს თხელი ფონი - ქვები, ლოდები,

ორი ნახტომი, და მშვიდობით გავალ ნაპირზე

(მაშინ ხომ ვწერდი - სიტყვები რომ დაგეშილი მყავს,

თვალებში - მზერა, ყურში - სმენა - კარგად გაწვრთნილი),

მაგრამ ხანდახან, როგორც ყინვა წამში დააზრობს

ხეების კვირტებს, ქარიშხალი - ლოდებს გამოღრღნის -

ნაპირიც არ ჩანს და სიტყვებსაც მდინარე ითრევს,

გაისმის მხოლოდ - ღმერთი, - როგორც შორისდებული.

 

 

* * *

როცა სიტყვები მწევრებივით კარგად დავგეშე,

თვალებში მზერა, ყურში - სმენა კარგად გავწვრთენი,

თოფი, რომელსაც ყოველ დილით სათუთად ვწმენდდი,

ფიქრით დავტენე, ნამცეცები გამოვკეტე

საპირისწამლეს შემოღუნულ, ვერცხლისფერ ყუთში,

შევბრუნდი სახლში, შემოვიცვი მონადირის მკაცრი სამოსი,

მხარზე გავიდე ყველაფრისთვის მზადმყოფი თოფი

და ტყისკენ მავალ ბილიკების მრუმე ზიგზაგებს,

ჩემს ჩრდილთან ერთად აღმა შევყევი.

ხან შეიძლება ჩამოტბორდეს ისე ნისლები -

ღამის უკუნში თვალთან თითსაც რომ ვერ მიიტან,

მაგრამ ტყვია მაინც კვეთავს, ფატრავს სამიზნეს,

ხან შეიძლება ანასხლეტი უკან დაბრუნდეს,

დავეცე პირქვე მკერდშელეწილი,

დავეცე ნისლის გულამღვრეულ, მყიფე გუბეში

და მერე კი,

ვერავინაც ვერ ჩასწვდება,

ვერავინაც ვერ ჩაივლის,

ჩემი ჭრილობის თვალუწვდენელ, საშიშ უფსკრულებს...

ან შეიძლება ფიქრის ტყვიას გაუსწროს სიტყვამ, -

ჭრელმა მწევარმა აიტაცოს პირით სამიზნე,

ნანადირევი მოიტანოს, დამიგდოს ფეხთან

და ნარბენი იქვე წამოწვეს...

ძლიერ ჩამოწვა სქელი ნისლი ნოემბრის ტყეში,

თითქმის გულამდე ჩაჰყვა მიწას, ხეების ფესვებს,

რაც უფრო მეტად შევუყვები უღრანების უსიერ ტევრებს,

მით მეტ ნატყვიარს ვითვლი სხეულზე.

ვითვლი ვერცხლისფერ ყუთის ფსკერზე ოდნავშერჩენილ

უკანასკნელი ტყვიის ნამცეცებს,

ჭრელი მწევარიც შეერია მთების ფერდობებს,

გაუჩინარდა და ვფიქრობ, რომ დაიგვიანებს...

 

თოფის ხმაზე ვარსკვლავები ისე კრთებიან,

როგორც ძილში გულუბრყვილო, თეთრი კრავები...

 

 

* * *

არა, არ მიყვარს  გაზაფხული, ვერც ზაფხულების

ტკბილ-მწარე გემო შევიგრძენი - დღემდე ყელში მაქვს

ნემსივით რაღაც და სხეულსაც ვიწრო ზოლებად

მიჰყვება სისხლის ყვავილები, როგორც ლიანდაგს

ძველს, მივიწყებულს ყველასაგან, სადაც ნახირი

ნელი ნაბიჯით გადაივლის ზანტად ხანდახან,

გასძოვს და იქვე, გულის ბნელი, მყრალი გუბიდან

მოსვამს მღვრიე წყალს და პატრონიც გამოირეკავს,

თან უდარდელად წამოუსტვენს გრძელი სახრეთი,

ეჭვის თვალით, მხნედ და თამამად...

არა, არ მიყვარს გაზაფხული - ვიცი, რომ მალე

ზაფხულიც გავა, ზამთრის მოკლე, მძიმე დღეები

გაიწელება უსასრულოდ, მაგრამ ჯობია,

რომ ღამეების სქელ ნისლებში ვხატო ფერებით

ქვები და ყინვის მდინარეში შევცურდე უხმოდ

და უხმოდ, ფრთხილად ირეკლავდეს წყალი ტირიფის

ჩამოქნილ ტოტებს, ნელი რწევით უჩუმრად ავყვე

ჩემივე ნავით, სველი ზურგით, სველი ხელებით...

ასე ჯობია, - მისერავდეს სახეს ყინვების

ბლაგვი ნაპირი, ალესილი, შორს კი ხეების

ოდნავამოჩრილ კენწეროებს ნისლის ტბორებში

ირმის ბღავილმა შეურხიოს ხმელი წვერები.

ასე ჯობია, ასე უფრო ფერმკრთალდებიან

სხეულზე სისხლის ყვავილები, ლიანდაგებიც,

რომელსაც ახლა უკვე ფარავს ხშირი ბალახი,

ხავსი და ჟანგი მოეკიდა და ვეღარავინ

ვეღარ შეამჩნევს, დაინახავს, გვეცოდინება

მე და დანარჩენს, რამდენიმეს, - საკმარისია

ესეც და ვიცი, რომ ჩატყდება ყინვის მდინარის

სქელი ყინული, ნისლის ტბორებს უმალ დააშრობს

უცებდამდგარი გაზაფხულის ლბილი სხივები...

უნდა მივაბა ჩემი ნავი მდინარის პირას

ლამში ამოჩრილ, უგერგილოდ გათლილ მისაბმელს,

კიჩოს კიდეზე ჩამოვაწყო სველი ნიჩბები,

ნელი ნაბიჯით მინდა ავყვე გზისკენ ასასვლელ

ვიწრო ბილიკებს, მერე უკვე სახლის აივნის

მსუბუქ მოაჯირს მივაფინო სველი სამოსი

და გავაგრძელო იქვე მიყრილ ქვების გროვადან

არჩევა მათში უკეთესის, - ვხატო დილამდის

პეიზაჟები, - როგორ ჩანდა ყინვის მდინარის

ფსკერზე, თევზები ზანტი მზერით, მაღლა ნოემბრის

ცივი ტყეები, უსასრულოდ გაფენილ ნისლებს

ობივით აჩნდა აქა-იქა მუქი ჩრდილები...

 

 

* * *

დილა. სისხამი. ფოტოგრაფი. მაისურის ლურჯი ხაზები.

ცა. თვითმფრინავის. ბასრი ფრთებით. არს დასერილი.

ყვავილის მტვერი. ვარსკვლავები - კიბის. აივნის -

მაღლიდან მოჩანს. ნამცეცები - ჩვენი ამბები.

კიბის ხვეული. ხვეულის ქვეშ. ლეკვი. ძაღლები.

ლეკვის წკმუტუნი. ძაღლის ყეფა. მტვერი. ბავშვები.

(ყასაბის ცოლი. ლურჯი კაბით. შავი კანჭებით.

დგას და გაჰყურებს. ამღვრეული. შავი თვალებით.

ზეცას. დასერილს. თვითმფრინავის მყიფე ხაზებით.)

ზემოდან გზები. მდინარეთა სქელი ხაზები.

ჩვენი სხეულის. კონტურები. სისხლი. ძარღვები.

დღეები. წლები. საათები. წუთი. წამები.

დილის სიხამში. მოჩანს ყველა. ყველაფერი. მკვეთრი ხაზებით.

გადაღმა მთების კონტურებიც. პირბასრ მახვილებს.

აელვარებენ. ანათებენ. ანაწილებენ.

ყველასთვის ფერებს. მოგონებებს. ამბებს. მანძილებს.

მთების იქით კი. ელვა აპობს. ცის კაბადონებს.

სისხამი დილის. სიჩუმეში. სიმყუდროვეში.

დასერავს ზეცას. თვითმფრინავი. ბასრი ხაზებით.

ყვავილის მტვერიც. ფოტოგრაფიც. მტვერში ბავშვებიც.

გადაღმა სოფლის წისქვილები. მინდვრის.  ბაღების.

სურნელი. ფერი. სიკაშკაშე. მხურვალე ღამის.

ყველა. ფერი ჩანს. ყველა წუთი. საათი. წამი.

მოსჩანს მაღლიდან.  დედამიწა - ნამცეცი. ნამის.

გადღაბნილ ფერებს. ვიღაცა შლის. და ვიღაც გარბის.

მე ვდგავარ. დილის სიჩუმეში. სიმყუდროვეში.

ვუყრი ნამცეცებს. მშიერ ჩიტებს. ძაღლები ყეფენ.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ლიტერატურული ჟურნალი ახალი საუნჯე
NEWSAUNJE.GE