ანარი  (1938) აზერბაიჯანის სახალხო მწერალი, დრამატურგი, მთარგმნელი. აზერბაიჯანის მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე. აზერბაიჯანის ხელოვნების დამსახურე- ბული მოღვაწე. ავტორია ოცზე მეტი პროზაული კრებულისა და პიესის. მისი სცენარების მიხედვით გადაღებულია არაერთი ფილმი. ანარის

ნაწარმოებები თარგმნილია მსოფლიო ხალხთა ენებზე. აზერბაიჯანის

სახელმწიფო პრემიისა და არაერთი საერთაშორისო პრემიის ლაურეატია. დაჯილდოებულია „ღირსებისა“ და „დამოუკიდებლობის“ორდენებით.

 

 

მე, შენ, ის და ტელეფონი

                         

 

     გუშინ შენი ტელეფონი მოკვდა. მხოლოდ ადამიანები ხომ არ კვდებიან. ზოგჯერ ტელეფონებიც იზიარებენ ამ ბედს.

     ცხოვრებაში  დაივიწყებ ყველა ციფრსა და რიცხვს, ეს ხუთი ციფრი კი ყოველთვის გეხსომება. ხუთი ციფრი, თანაც სწორედ ამ თანმიმდევრობით, შენთვის ყველაზე სანუკვარი საჩუქარი იყო. ხუთი ციფრი, მისი ხმა და იის სურნელი, რომელიც ყურმილიდან მოდიოდა.

     ახლა ეს ნომერი აღარ არსებაბს, უფრო სწორად, ჩემთვის არ არსებობს, ისე ჩათვალეთ, რომ აკრძალული ტერიტორიაა.

     ეს ხუთი ციფრი, რომლებიც ახლა ჩემს თითებქვეშ, ტელეფონის აპარატზეა განლაგებული, უშორესი გზაა ჩემთვის, მრავალკილომეტრიანი, მრავალმილიანი უშორესი გზა. შემიძლია, ამ გზის ხუთი მეოთხედი გავიარო, ანუ შემიძლია, ავკრიფო ოთხი ციფრი. მეხუთეს კი ვეღარასოდეს ავკრეფ. შენი ნომერი ჩემთვის დაკეტილი კარებია, მისი გასაღები კი სადღაც დავკარგე.

    შემეძლო, არც კი მენახე. მაგრამ შორიდანაც ვგრძნობდი ყველაფერს, სწორედ ისე, როგორც ზღვის სანაპიროს მკვიდრნი ზღვას მაშინაც გრძნობენ, როცა მას ვერ ხედავენ.

     ახლა კი ზღვა უკვალოდ გაქრა.

     ამბავი, რომელიც ათასჯერ განმეორდა – მე, შენ და, რა თქმა უნდა, ის. და კიდევ ტელეფონი...

     ყველაფერი რასიმის ქორწილიდან დაიწყო.

     ფირუზა სადღეგრძელოს ამბობდა.

     – ჩვენ ხუთი ამხანაგი ვიყავით, ზუსტად იმ ფილმში როა, ისე. გახსოვს, ისინიც ხუთნი იყვნენ. მე, ქამალი, მურადი, რასიმი და სეიმური. ჩვენ სათითაოდ დაგვიპყრეს და დაგვატყვევეს ჩვენმა მეუღლეებმა, უღელი სათითაოდ დაგვადეს მხრებზე. ეს კიდევ არაფერი, შინაც პირდაფჩენილი ბაღანები გველიან. დიახ, ცოლ-შვილი კისერზე მძიმედ გვაწევს, – ყველამ გაიცინა, – დღეს კი, აგერ, რასიმსაც ვკარგავთ. აფსუს, ბიჭო!... რა თქმა უნდა, ვხუმრობ. ღმერთმა გაგაბედნიეროთ, ფერიდე, რასიმ. გისურვებთ ბედნიერებას, და დღეგრძელობას. თქვენი სადღეგრძელო ხო შევსვით და კვლავაც შევსვამთ. ახლა კი მინდა ამ ჭიქით უკანასკნელი ჯიგიტის – ჩვენი სეიმურის სადღეგრძელო შემოგთავაზოთ! იგი ჯერ არ დაოჯახებულა და სულთანივით თავისუფალია. გაგიმარჯოს სეიმურ, ბულბულივით იყავი, ოღონდ გალიაში ნუ იქნები.

     ყველა მე მიყურებდა. ღიმილსა და ჭიქების ჭახუნს შორის მეგობრების სახეებს ვხედავდი. მათ სახეზე სიხარული და ცოტა გაოცებაც ეხატათ.

     როცა სტუმრები დაიშალნენ, ჩვენ – ფირუზა, ქამალი და მურადი მეუღლეებით და მე – ერთად წამოვიშალეთ. მძინარე ქალაქის ღამეულ ქუჩებში რომ მივაბიჯებდით, უცებ ფირუზის ცოლმა ხელკავი გამიყარა:

     – ეს ყველაფერი კარგია, მაგრამ შენი ქორწილი როდის უნდა გადავიხადოთ, სეიმურ?

     – შორეულ მომავალში.

     – ასე გვიან რატომ? თუ ამ ყბედის ნათქვამი გჯერა? – იგი სიცილით მიეტმასნა თავის ქმარს – ოჯახური ცხოვრება მართლა ჯოჯოხეთი ხომ არ გგონია?

     ფირუზი:

     – თავის შესაფერისს ვერა პოულობს.

     – მართლა? ხალხო, გესმით?! მოდით, სეიმურს კარგი საპატარძლო მოვუძებნოთ! ბაქოს ყველაზე ლამაზი გოგო რომ გაგირიგოთ, შეირთავ?

     – აუცილებლად შევირთავ, – ვთქვი, – ოღონდ ერთი პირობით, აი ახლა, ამ წუთში თუ არ მომიძებნით, გადავიფიქრებ.

     საუბარში ქამალი ჩაერია:

     – ჩემო თვალის სინათლევ, ამ შუაღამეს გოგოს ხომ არ დაგიხატავთ?! თანაც ისეთს ხომ არ შეირთავ, რომელიც ამ დროს ქუჩაში დაწანწალებს.

     – სავსებით მართალი ბრძანდებით, – მივუგე, – ამიტომაც მოდით, ამ ამბავს წერტილი დავუსვათ.

     – ერთი აზრი გამიჩნდა, მოდით, სეიმურს ტელეფონით მოვუძებნოთ საპატარძლო. აგერ, ტელეფონის ჯიხურიც აქვეა.

     – ძალიან კარგი აზრია-მეთქი, დავუდასტურე ამის მთქმელს, – სამწუხაროდ ორკაპიკიანი არ მაქვს.

     ყველა მხრიდან ორკაპიკიანები მომაწოდეს. შევედი ჯიხურში.

     – მითხარით ნომერი!

     – პირველად თავში რაც მოგივა, ის აკრიფე, – ფირუზამ მითხრა და იქვე დაამატა, – მაგალითად... არა ძმაო, მე ვერ გავრისკავ, ხვალ რომ სიდედრს ვერ მოურიგდე, მერე მე გამამტყუნებ.

     – მშიშარა ხარ, – ვუთხარი, – საქმეც იმაშია, რომ ცოლის შერთვა სერიოზული ამბავია, ამიტომაც ასეთ მომენტში არავინ რისკავს.

     ქამალ, ეგებ შენ მითხრა.

     – ერთი წინადადება მაქვს,– თქვა ფირუზას ცოლმა; მას ყოველთვის რაღაც წინადადება აქვს ხოლმე, – როგორც ვხედავ, პასუხისმგებლობის აღება არავის უნდა, ყველას ეშინია, მოდით მაშინ პასუხისმგებლობა გადავინაწილოთ, ყველამ თითო ციფრი ვთქვათ.

     – ძალიან კარგი, – თქვა ფირუზამ, მას თავისი ცოლის აზრები ყოველთვის მოსწონდა, – ორი!

     მე ორიანი ავკრიფე.

     – ცხრა! – ფირუზას მეუღლემ წამოიძახა.

     ქამალმა:

     – ნოლი, – მიაყოლა. – ახლა შენი ჯერია, – თავის ცოლს გახედა.

     – მე რა უნდა ვთქვა, არ ვიცი, – მიუგო მეუღლემ. – კარგი, ოთხი.

     მურადიმ:

     – ხუთი! – მოაყოლა.

     მხოლოდ მურადის მეუღლემ ვერაფერი თქვა, რადგანაც ყურმილში წყვეტილი სიგნალი გაისმა.

     ჩემს დანიშნულს სძინავს-მეთქი, გავიხუმრე და ყურმილი დავკიდე.

     გზა განვაგრძეთ. მერე დავიშალეთ. და მე საშინელი მარტოობა დამეუფლა.

     ზღვისპირა პარკში დავბრუნდი. აქ დიდხანს ვიხეტიალე მარტოდმარტომ. ვუყურე ღამის ზღვის მღელვარებას. უცებ ის ტელეფონის ნომერი გამახსენდა. ღამის ორი საათი იყო. უახლოეს ტელეფონის ჯიხურში შევედი, ჭრილში ორკაპიკიანი ჩავუშვი და ნომერი ავკრიფე.

     ყურმილში ქალის ხმა გაისმა. ნამძინარევი ადამიანის ხმას არ ჰგავდა, ცოტა დაღლილი და გაოცებული კი ჩანდა.

     – ალო.

     – სალამი.

     – სალამი. ვინაა?

     – მე ვარ.

     – შენ, ანუ ვინ?

     – მოდი, ერთმანეთი გავიცნოთ.

    მე ისეთ ცივ პასუხს ველოდი, რომელიც სილასავით გამეწვნებოდა. ანდა ვფიქრობდი, ყურმილს უცებ დაკიდებდნენ, აი, კარს რომ ცხვირწინ მოგიხურავენ, ისე. მაგრამ არც შემაგინა და არც გამიჯავრდა. ხმა კვლავინდებურად მშვიდი ჰქონდა.

     – გაცნობისთვის ცოტა გვიანი არაა?

     – გვიანია? სულაც არა. სწორედ რომ მაგის დროა. ეს-ესაა, უკანასკნელი მეგობარი დავაქორწინეთ. იქიდან მოვდივარ. ასე მეგონა, ქორწილი კი არა, ქელეხი იყო.

     – ვაიმე, ვაიმე, ეგრე რატომ ამბობთ? მეგობარს რატომ იმეტებთ? თავად დაოჯახებული არა ხართ?

      – არა, თქვენ?.. გათხოვილი ხართ?

     გაიცინა:

     – ნაცნობობის პირველივე წუთებიდან გინდათ, ყველაფერი იცოდეთ?

     – ღვთის გულისათვის, მაპატიეთ. ტელეფონის ხულიგანი არ  გეგონოთ. არა, რატომღაც მარტოობამ გამთანგა. გადავწყვიტე, დამერეკა, ვინმეს გამოვლაპარაკებოდი.

     – ჩემი ნომერი ვინ მოგცათ?

     – შემთხვევით ავკრიფე. თავში რა ციფრებმაც გამიელვა... ეს არის და ეს.

     – საინტერესოა.

     – იცით, ცოტა დავლიე და თავს ერთობ ეულად ვგრძნობ.

     – ჩვეულებრივი ამბავია, გაგივლით.

     – ჩვენ შეგვიძლია შევხვდეთ?

     – არა. აი, ეს შეუძლებელია. მოდით, ასე მოვილაპარაკოთ, წადით სახლში, დაწექით, კარგად გამოიძინეთ. ხვალ რომ გაიღვიძებთ, ყველაფერი გაგივლით. აი, ნახავთ.

     – მე რომ თქვენი ნახვა მინდა? სულ ცოტა ხნით, მინდა გელაპარაკოთ.

     – ჩემი ტელეფონის ნომერი ხომ იცით. ხვალ რომ გაიღვიძებთ, თუ კიდევ მოგინდებათ ჩემთან ლაპარაკი, დამირეკეთ.

     – მართლა?

     – მართლა. ღამე მშვიდობისა.

     – ღამე მშვიდობისა. ხვალ აუცილებლად დაგირეკავთ.

     სასაცილოა, მაგრამ ყურმილი რომ დავკიდე და უკაცრიელ ქუჩაში მივაბიჯებდი, მეგონა, მარტო აღარ ვიყავი, მეც მყავდა ვიღაც.

     მეორე დღეს, ბუნებრივია, არ დავრეკე. ათას ერთი საქმით ვიყავი დაკავებული და ყველაფერი გადამავიწყდა.

     რამდენიმე დღის შემდეგ სამუშაო გეგმის განხილვისას ლაბორატორიის გამგეს მაგრად დავეტაკე, იგი ამავე დროს ჩემი სამეცნიერო ხელმძღვანელიც გახლდათ.

     განხილვის შემდეგ ფირუზამ თავისთან წამიყვანა სახლში. ჩვენ ერთი ინსტიტუტის თანამშრომლები ვიყავით. გზად მარიგებდა, ფიცხი ნუ ხარო, ყველაფერზე ნუ წამოენთები ხოლმეო. თუ მართალი ხარ, სიმართლის დაცვასაც ათასგვარი გზა და ხერხი გააჩნია. ყველას თუ მტრად გადაიკიდებ, ვერავის ვერაფერში დაარწმუნებ. ცოტა მიდგომა და ურთიერთობა უნდა, შენ კი გაჰკივი: არაფერი იცით! გამოუცდელი ხართ! აზრზე არა ხართ! და ასე შემდეგ...

     გაღიზიანებულმა მივუგე:

     – შენმა დიპლომატიურობამ თავი მომაბეზრა.

     – კარგი, როგორც ვხედავ, შენთან ადამიანური ლაპარაკი არ გამოდის. წამო ჩვენთან, ჩაი დავლიოთ...

     შინ რომ შევედით, ფირუზას ცოლი გამოგვეგება. ფირუზამ მეორე ოთახში ტანსაცმელი გამოიცვალა და სასტუმრო ოთახში გამოვიდა.მე კი ვიჯექი და ვცდილობდი, გამეხსენებინა იმ ქალბატონის ტელეფონის ნომერი. მეორე ნაწილი მახსოვდა, პირველი ორი ციფრიც ვიცოდი, მესამე ნოლი იყო, მაგრამ მეორე ციფრს ვერა და ვერ ვიხსენებდი.

     – სამაია, თუ გახსოვს, შენ იმ საღამოს რომელი ციფრი თქვი?

     – რომელ საღამოს? რა ციფრი?

     ჯერ ვერ გაიხსენა, მერე კი, როცა დავემშვიდობე, კარებში მომაძახა:

     – ჰო, გამახსენდა, ცხრა! ჩემი ტროლეიბუსის ნომერია.

    

     – ალო, სალამი. მე ვარ.

     – სალამი. ვინ არის?

     – რა მალე დამივიწყეთ?! გახსოვთ? მე თქვენ დაგირეკეთ სამი დღის წინ, დაახლოებით ამ დროს.

     – მაშინ სხვანაირი ხმა გქონდათ, – თქვა და ირონიულად დასძინა, – ან იქნებ, ახლა ვინც მელაპარაკება, სხვა ადამიანია? მაშინ ვინც დამირეკა, მისი მეგობარი დაქორწინდა. ეგებ თქვენც მარტოობის გამო სატელეფონო თავგადასავლებს ესწრაფვით?

      მას მკაცრი და მოკლე ლაპარაკი ეხერხებოდა.

     – გეფიცებით, მაშინაც მე დაგირეკეთ. ალბათ ნასვამი ვიყავი და სხვანაირი ხმა მქონდა. ახლა როგორ? გეცნოთ ჩემი ხმა?

     –ჰო, ახლა გიცანით, მაპატიეთ, სხვა მეგონეთ. –  გაიცინა, – ახლა ფხიზელი ხართ?

     – ასპროცენტიანი. ფხიზელმა დაგირეკეთ, რომ ეჭვი არ გაგჩენოდათ და არ გეფიქრათ, ვინმე ლოთიაო. ათასში ერთხელ ვსვამ.

     –კიდევ კარგი, დამირეკეთ, რატომღაც ამ საღამოს მეც ძალიან მოვიწყინე. რადიო გამიფუჭდა.

     – ყოველთვის ასე გვიან იძინებთ?

     – კი, წესად მაქვს, შუაღამემდე რადიოს ვუსმენ. მაგრამ დღეს რადიო გადამეწვა, ლამის არის, გავგიჟდე.

     ყურმილში პინინოს ხმა გაისმა, თანაც საკმაოდ შორიდან.

     – შეკითხვებზე პასუხის გაცემა არ გიყვართ, მაგრამ მაინც მითხარით, ამ შუაღამეს ვინ უკრავს პიანინოზე?

     – აა, – მან გაიცინა, – ეს ჩემთან არაა, მეზობელთანაა. ისეთი გოგოა, გულს გაგიწყალებს, დილიდან საღამომდე უკრავს. კედლები თხელია და ამ გამებმა თავი მომაბეზრა. რადიო რომ მუშაობდა, კიდევ რა უჭირდა, რადიოს ხმას ავუწევდი ხოლმე და პიანინოს ხმა არ ისმოდა.

     – რადიოში უფრო ხშირად რას უსმენთ ხოლმე?

     – რა ვიცი, აი აქ საღამოს საათებში კონცერტი არის ხოლმე, აი აქ...

     – იგი ლაპარაკობდა და მეგონა, ვხედავდი მის თითებს, რადიოს ზედაპირზე რომ დაცურავდნენ, – აქ წყვეტილი მუსიკა ისმის ხოლმე, ოკეანეებს გადმოუფრენს და ჩემს ოთახამდე აღწევს... აქ ყოველთვის ქარიშხალი ღმუის... აქ კი რომელიღაც, ჩემთვის გაუგებარ ენაზე ლაპარაკობენ. აქ ყოველთვის ხმაურია, ვიღაც იუმორისტული ნომრით გამოდის, ხალხი იცინის, მე არც მათი ენა მესმის, მაგრამ იქ ხარხარებენ, ეს მეც მამხიარულებს, განწყობას მიქმნის... აქ კი რაღაც ინტიმური გადაცემაა, კაცი და ქალი ხმადაბლა საუბრობენ, მათი სუნთქვაც კი მესმის... რადიო უცნაური რამაა, გეგონება მთელი მსოფლიო აქაა, აქ, ჩემს ოთახში თავისი ღამეებით, ვარსკვლავებიანი ზეცით, მელოდიებით, დრამებითა და თვითმფრინავებით.

     – თვითმფრინავებით რატომ?

     – ყური მიუგდეთ, – ისეთი შთაბეჭდილება გამიჩნდა, თითქოს ისიც მიყურადებული იყო, მეც გავიყურსე და ცოტა ხანში თვითმფრინავის გუგუნი გავიგონე. ნეტავ ეს თვითმფრინავი ჩვენს სახლსაც თუ გადაუფრენს? ნეტავ მისი სახლი ქალაქის რომელ უბანში მდებარეობს?

     – რადიო და თვითმფრინავები ნათესავები არიან, არა? - მოულოდნელად ჩამეკითხა.

     – რანაირად არიან ნათესავები?

     – მათ ცა ანათესავებთ. – თქვა და კვლავ გაჩუმდა. ყურმილში თვითმფრინავის ხმა აღარ ისმოდა, მას კვლავ პიანინოს შორეული ხმა ჩაენაცვლა.

     – მხოლოდ მე ვლაპარააკობ გაუთავებლად, თქვენ კი სდუმხართ.  თქვით რამე.

     ჩემი თავისა მიკვირდა, მაგრამ ვუყვებოდი ყველაფერ იმას, რასაც სხვას არ ვუამბობდი. ვუყვებოდი სიძნელეებზე, რომელიც სამსახურში იყო, ჩემს ძველ მეგობარ ფირუზაზე და იმაზე, თუ თანდათან როგორ ვშორდებოდი მას, ჩემს ხელმძღვანელზე, განხილვისას წარმოქმნილ უთანხმოებასა და სხვა ათას წვრილმანზე...

     არ ვიცი, ყველაფერ ამას რატომ ვუამბობდი, მაგრამ ის კი ვიცი, რომ საღერღელი მქონდა აშლილი და ვეღარ ვჩუმდებოდი.

     უეცრად გონს მოვეგე, სწრაფად დავემშვიდობე და ყურმილი დავკიდე.

     მივაბიჯებდი შინისკენ და ვფიქრობდი, რომ ამას არავინ დაიჯერებდა. მართლაც, როგორ შეიძლება, გული გადაუშალო ადამიანს, რომელსაც არ იცნობ, მისი სახეც კი არ გინახავს. რა ვიცოდი მის შესახებ? არაფერი. მხოლოდ ის ვიცოდი, რომ იგი ღამღამობით რადიოს უსმენს, მისი მეზობელი კი პიანინოზე უკრავს.

     ამ მოთხრობის ერთ-ერთი მონაწილე ტელეფონია. მინდა, ტელეფონის შესახებ ჩემი აზრი გაგიზიაროთ. ბოლო დროს ტელეფონის შესახებ ბევრს ვფიქრობდი. ჩემს წარმოსახვაში ისინი სხვადასხვანაირები და უცნაურები იყვნენ.

     ჩვენი ლაბორატორიის გამგის ოთახში მაგიდაზე შავი ტელეფონი დევს. ყოველთვის, როცა ამ ტელეფონს ვუმზერ, მეჩვენება, რომ მისი ხაზი დინამიკის მავთულს წააგავს. როცა გამგის ერთთავად დაძაბულ და შეშინებულ თვალებს ვუყურებ, ასე მგონია, ეს ტელეფონი მის ოთახში ნელი მოქმედების ნაღმივით დაუდიათ და ამიტომაა, რომ იგი ყოველ ზარსა და მოქმედებაზე კრთება და შეშინებული იყურება აქეთ-იქით. ალბათ მას ეჩვენება, რომ ეს ნაღმი-ტელეფონი ნებისმიერი ავი ზარის მერე შეიძლება, აფეთქდეს. ერთ დღესაც დაურეკავენ და ეტყვიან, სამსახურიდან მოგხსნეს, ანდა ცოლმა მიგატოვაო...

     ერთი ტელეფონიც კანცელარიაში გვედგა, მაგრამ მას ციფერბლატის მაგიერ მრგვალი ბეჭდის მაგვარი დისკი ჰქონდა მიკრული. როცა ამ ტელეფონს ვხედავდი, ისეთი შთაბეჭდილება მიჩნდებოდა, რომ იგი უსარგებლოა, როგორც უსაბურავო მანქანა, ანდა უმისამართო წერილი. იგი თითქოსდა მორჩილების, პასიურობისა და უნიათობის განსახიერება იყო – დაგირეკავენ, მაგრამ შენ ვერ დარეკავ.

     ამგვარი ტელეფონების საპირისპიროდ, ტელეფონ-ავტომატებიც არსებობს. ეს ტელეფონები დისკიანი ტელეფონებისგან ძირეულად განსხვავდებიან – შეგიძლია დარეკო, მაგრამ შენ ვერ დაგირეკავენ. დაურეკე და ენაზე რაც მოგადგება, უთხარი, თუ გინდა შეაგინე კიდეც. ვინ მოგძებნის? ავტომატური ტელეფონები დაუსჯელობის, უპასუხისმგებლობისა და თავნებობის სიმბოლო გახლდათ. მათი უპირატესობა უიარაღო გემთან შედარებით ბომბდამშენი თვითმფრინავის უპირატესობას ჰგავდა.

     მას ყოველღამე ვურეკავდი, თანაც, როგორც წესი, გვიან ღამით. ეს ჩვევად და წესად მექცა. თანდათან შევეჩვიე მის ოდნავ დაღლილ, ცოტა ირონიულ და სევდიან ხმას, ნაწყვეტ-ნაწყვეტ გამებს, კედლის მიღმიდან რომ მოისმოდა, რადიოს სუსტ სუნთქვასა და თვითმფრინავის ხმით სავსე პაუზებს.

     მის შესახებ უკვე რაღაც-რაღაცები ვიცოდი, მაგრამ ძალზე მწირი ინფორმაცია გამაჩნდა. მაგალითად, ვიცოდი, რომ მედინა ჰქვია და მარტო ცხოვრობს.

     ვიცოდი, რომ შავთვალებაა, ოცდათხუთმეტ ნომერ ჩექმას იცვამს.

     ერთხელ ვკითხე:

     – რამდენი წლის ხართ?

     – ეჰ, მოხუცი ქალი ვარო, – მითხრა, – შვილიშვილები მყავსო. მე მისი ახალგაზრდული ხმიდან მივხვდი, რომ ხუმრობდა. და კიდევ მივხვდი, რომ არ სურდა ელაპარაკა არც თავის ასაკზე, და არც ოჯახური მდგომარეობის შესახებ. მეც არ ვჯიუტობდი. ასაკს არც ის მეკითხებოდა. თუმცა იცოდა, რომ ოცდაცხრა წლისა ვარ და სამეცნიერო დაწესებულებაში ვმუშაობ. მხოლოდ ჩემი სახელი არ იცოდა. რატომღაც გაცნობისას სხვა სახელი ვუთხარი – როსტომი. სახელი დავუმალე. რატომ, არ ვიცი. გამორიცხული არ არის, რომ მასაც მედინა კი არა, სულაც სხვა სახელი ერქვა.

     – ბოლოს და ბოლოს როდის შევხვდებით?

     – რატომ უნდა შევხვდეთ? – მიპასუხა, – განა ასე ცუდია? თქვენი არ ვიცი და ჩემთვის ეს სატელეფონო საუბრები ერთობ სასიამოვნოა. ჩემს ცხოვრებაში რაღაც ახალი შემოაქვს. მსიამოვნებს, რომ გარკვეულ საათებში ტელეფონის ზარს ველოდები. არც კი ვიცნობ ადამიანს, რომელიც მირეკავს, ამიტომაც ყველაფერზე დაუფარავად ველაპარაკები, ისიც ყველაფერს მეუბნება. არასოდეს ვუნახივარ. წარმოდგენა არა აქვს, როგორი ვარ. შეიძლება, შევხვდეთ და ერთმანეთი არ მოგვეწონოს, ყველაფერი ხუხულასავით დაიშლება. ერთმანეთი რომ მოგვეწონოს, ურთიერთობა მაშინაც შეიცვლება, ყველაფერი გაუბრალოვდება და ფერს დაკარგავს. გარწმუნებ, ასე უკეთესია. ამას თავი დავანებოთ. სჯობს, შენს სამსახურზე მელაპარაკო. ის ამბავი როგორ დამთავრდა? იმ დავაზე გეკითხები. მშვიდობიანად მორჩა ყველაფერი?

     – არა, განცხადება დავწერე, მივდივარ იქიდან.

     – სად?

     – ჯერ არ ვიცი. თქვენ რას მირჩევდით?

     არ მიპასუხა და ამ დროს თვითმფინავის გუგუნი გავიგონე.

    

     ახალ წელს ფირუზასთან შევხვდით. ახლად დაოჯახებულები –

რასიმი და ფერიდეც მოვიდნენ.

     თორმეტს ათი წუთი უკლდა, როცა მაგიდას შემოვუსხედით.

     ფირუზას ცოლს სხვა ქალების დახმარებით ლამაზი სუფრა გაეწყო.

     მე ყველაზე გვიან მოვედი. გარეთ ციოდა. თოვლისა და ყინულის შემდეგ ოჯახური სითბო და სინათლე უფრო მეტ სიამოვნებას მანიჭებდა.

     საათმა თორმეტი დაჰკრა.  ერთმანეთს ახალი წელი მივულოცეთ. ამ დროს

ფირუზამ თქვა, წელს ისტორიული წელი იქნება, გული მიგრძნობს, სეიმური დაქორწინდებაო. თითო ჭიქაც დავლიეთ და ფირუზამ გვერდზე გამიყვანა. მას ჩვენამდეც დაელია და საკმაოდ შეზარხოშებული იყო. ჭიქა

ეჭირა და ჩემს სადღეგრძელოს ამბობდა, თანაც მხოლოდ მე მეუბნებოდა.

     – შენ გაგიმარჯოს. ყოველთვის ასეთი იყავი, ვაჟკაცური და პრინციპული, ოღონდ ცოტა კომპრომისული. გისურვებ, ცხოვრებას ფხიზლად უყურო... ადამიანს ჭკუაც უნდა ჰქონდეს და მამალივით უდროოდ არ უნდა აყივლდეს ხოლმე. არის სიტუაციები, როცა უკან უნდა დაიხიო და კომპრომისზე წახვიდე, ისეთი სიტუაციებიც არსებობს, როცა შენსაზე მაგრად უნდა დადგე და არ დათმო. ზოგიერთ პატარა საკითხში კომპრომისზე უნდა წახვიდე, რომ დიდ საქმეებში შენი პოზიცია შეინარჩუნო.

     – შეიძლება, მართალი ხარ, მაგრამ ჩემთვის ეს საკითხი საკმაოდ მტკივნეულია. – აქ უკან დაიხიე, იქ მაგრა დადექი, – რა მოგახსენო და მე ასეთი თამაშის წესი არ მესმის.

     მან ხელი ჩაიქნია:

     – კარგი, მოდი, დავლიოთ. ახალი წლიდან სად აპირებ მუშაობას?

     – გაზეთში, – მივუგე, – გუშინ უკვე დაიწერა ბრძანება.

     – ნება შენია, მაგრამ მე თუ მკითხავ, არ უნდა წასულიყავი.

     იგი როიალს მიუჯდა და დაუკრა, მისმა მეუღლემ კი მიუმღერა. უეცრად ის გამები და რადიო გამახსენდა.

     – სადღეგრძელო მინდა გითხრათ, – ვთქვი და ჭიქა ავწიე. ყველამ გაკვირვებით შემომხედა, რაკი იცოდნენ, რომ სადღეგრძელოს არასოდეს ვამბობდი. – ყველა ერთად ვართ და ვქეიფობთ, კარგ გუნებაზე ვართ. მაგრამ არ ვიცით, ისინი, ვინც ახლა მარტონი არიან, რას შვრებიან. მაგალითად, მორიგეები, გზის მუშაკები და სხვები...

     – ვინ? ვინ? – აქეთ-იქიდან გაისმა ხმები.

     – გზის მუშაკები-მეთქი, ისინი, რომლებიც ახლა შინ კი არ სხედან, არამედ ამ თოვლსა და ნამქერში მუშაობენ, მატარებლების განრიგები ზეპირად იციან, აცილებენ და ხვდებიან.

     რასიმმა:

     – მოვუსმინოთ, ცოტა შეზარხოშებულია. – თქვა. ყველამ გაიცინა. ფირუზა ფეხზე წამოდგა:

     – მოიცათ, მოიცათ, მგონი ეწყინა. გთხოვთ, ნუ იცინით. ჩანს, საქმე სერიოზულადაა. როგორც მე გავიგე, გამცილებლების სადღეგრძელოა, არა, სეიმურ? მაშ მოდით, გამცილებლებს გაუმარჯოს!

     სასმისები აწიეს.

     – არა, – ვთქვი, – მე გამცილებლების სადღეგრძელოს არ ვამბობ, სიტყვა გამაწყვეტინეთ, არ მათქმევინეთ. მინდა, სულ სხვა ადამიანის სადღეგრძელო შემოგთავაზოთ. აი, თუ ლაზღანდარობას დამიწყებთ, მერე ჩემი ნუ გეწყინებათ.

     – ვახ, ეს უკვე უბერავს! კარგი, თქვი რაც შენს სულსა და გულს

გაეხარდება.

     – მინდა ერთი ადამიანის სადღეგრძელო შემოგთავაზოთ. ის ახლა მარტოა და რადიოს უზის. როგორც გამცილებელმა იცის მატარებლების განრიგი, მანაც ყველა რადიოსადგურის პროგრამა ზეპირად იცის და როგორც გზის მუშაკი ხვდება სადგურში შემოსულ მატარებლებს, ისიც ამგვარად ეგებება რადიოში გაჟღერებულ ყველა მუსიკას. წარმოიდგინეთ, ამხელა ქვეყნიერებასთან ერთად იგი როგორი ეული და მარტოსულია... - სასმისი სულმოუქმელად გამოვცალე.

     ყველამ დალია. არაფერი თქვეს, გაოცებული თვალებით კი მომჩერებოდნენ. ცოტა ხანში საუბარი სხვა თემაზე წამოიწყეს. დერეფანში გამოვედი, მისი ნომერი ავკრიფე და დაველოდე. ყურმილი დუმდა. „ესეც შენი გამცილებელი, – გავიფიქრე, – სულ ტყუილად ვფიქრობ მაგაზე. ალბათ, ისიც ახლა სადღაც ხვდება ახალ წელს. რატომაც არ უნდა შეხვდეს?“

     მოგვიანებით კიდევ დავრეკე. არ მიპასუხა. ერთი საათის შემდეგ კვლავ ავკრიფე მისი ნომერი - უშედეგოდ. კიდევ ერთი საათი გავიდა, კვლავ დავრეკე. რომელი დროით იყო ახალი წელი, არ ვიცი, ალბათ გრინვიჩის

დროით. ტელეფონი ისევ დუმდა.

     ბოლოს და ბოლოს, დილის ექვსის ნახევარზე ქუჩაში ავტომატიდან რომ დავურეკე, ყურმილში მისი ხმა გაისმა. გახარებულმა ვუთხარი:

     – ატლანტიკის დროით გილოცავთ ახალ წელს!

     ალბათ ვერ მიხვდა, ამით რისი თქმა მინდოდა. მეც არ ავუხსენი.

     – თქვენ ხართ? ეს წუთია დავბრუნდი.

     – ვიცი, მთელი ღამე გირეკავდით.

     – დაქალთან შევხვდი ახალ წელს.

     – მაგას მნიშვნელობა არ აქვს, – მივუგე, – ამ ახალი წლის დილას მინდა ერთი ახალი ამბავი გითხრათ. მე თქვენ მიყვარხართ, თანაც ძალიან, ძალიან მიყვარხართ.

     – ასეა საქმე?! მართლაც სასიხარულო ამბავია, – გაიცინა, – არცთუ ისე ცუდად იწყება ახალი წელი.

     – თქვენ, ჩემო კარგო, თვალის სინათლე ხართ ჩემი... არ ვიცი, როგორ გითხრათ, მაგრამ ვიცი, რომ ძალიან მიყვარხართ. ვიცი, სასაცილოდ გეჩვენებათ, ერთმანეთი არც კი გვინახავს, ეს ასეა, რას იზამ... მაგრამ მე უთქვენოდ სიცოცხლე არ შემიძლია.

     – უფრო სწორად, უჩემტელეფონოდ... ვიცი, ეს ყველაფერი ცარიელი სიტყვებია, თუმცა მაინც სასიამოვნოა მათი მოსმენა. 

     პირველად იყო, რომ ჩვენს საუბარს პიანინოს ხმა არ ედო ფონად. თენდებოდა. იმის გამო, რომ მე თავის დროზე მუსიკალურ სასწავლებელში ვსწავლობდი, თავში ასეთი მეტაფორა მომივიდა: ცხოვრების ქრომოტიკული გამა, – თეთრი და შავი კლავიშების მონაცვლეობა, როგორც დღისა და ღამის, კარგი და ცუდი დღეების თანმიმდევრობა...

     – ბოლოს და ბოლოს, როდის უნდა გნახოთ? თუმცა, მართალს ბრძანებთ, უკეთესია, არ შევხვდეთ, ეს სიყვარულის ყველაზე ლამაზი ფორმაა, ერთმანეთს ტელეფონის ხაზები გვაკავშირებს, ეს ხომ ყველაზე კარგი კავშირია.

     – მაგრამ ცალმხრივი კავშირია, – მომიგო, – იმ გაგებით, რომ თქვენ შეგიძლიათ დამირეკოთ, მე კი – არა.

     – დიახ, ამიტომაც უნდა გნახოთ. მისამართი მითხარით და ამ წუთში მანდ გავჩნდები.

     – ძალიან გთხოვთ... – მითხრა და მე მის ხმაში ტკივილი ვიგრძენი, – გთხოვთ, ეს სიხარული არ წამართვათ. ამას ბევრი მთავაზობს. თქვენც თუ სიჯიუტეს გამოიჩენთ, იცოდეთ, თქვენთანაც გავწყვეტ კავშირს, – თქვა და მცირე პაუზის შემდეგ დაამატა, – მაგრამ თქვენ ძლიერ შეგეჩვიეთ. პირველი ადამიანი ხართ, ვინც ჩემი ქმრის შემდეგ ახლობელივით, გულითადი მეგობარივით მივიღე.

    

     ორ იანვარს ჩემს ახალ სამსახურში გამოვცხადდი. მთელი დღის განმავლობაში რაღაც დიდ მასალას გავუკეთე რედაქტირება, დღის ბოლოს იგი მემანქანე გოგოს მივეცი და ვთხოვე, დილისთვის გაემზადებინა. კანცელარიის წინ თანამშრომლების გვარებისა და ტელეფონების დიდი სია იყო გამოკრული.

     თვალი გადავავლე ამ სიას და უცებ სახტად დავრჩი. აი ისე, უცნობ ადამიანებს შორის უცებ ნაცნობ სახეს რომ აღმოაჩენ.

     – ვინაა ვალიზადე? – ვიკითხე.

     – ჩვენი მემანქანეა, წეღან მასალა რომ მიეცით, ის გოგო... მოხდა რამე?

     მე ფანჯარაში გავიხედე, შავთვალება მბეჭდავი გოგო კიბეებზე ჩადიოდა. მაღალქუსლიანი ჩექმები კიბის საფეხურებს უკაკუნებდნენ და მე ვიცოდი, რომ მისი ჩექმები ოცდათხუთმეტი ნომერი იყო.

     ეს პირდაპირ ზღაპარს ჰგავდა. ბედმა ერთ უწყებაში მოგვიყვანა, მაგრამ მან ამის შესახებ ჯერ არაფერი იცოდა. ახლა, როცა იგი საწერ მანქანაზე იმ მასალას გადაბეჭდავს, აზრადაც არ მოუვა, რომ ეს მასალა მე მივეცი. არა, უფრო სწორად იცის, რომ მე მივეცი, მაგრამ არ იცის, რომ მე ის ვარ, უფრო სწორად, არ იცის, რომ მე ვარ მე.

     თავი ვერ შევიკავე, მინდოდა, ეს ამბავი მისთვისაც მეთქვა. ქუჩაში ტელეფონის ჯიხურში შევედი და მისი ნომერი ავკრიფე. პირველად ვურეკავდი ასე დილაუთენია, ტელეფონი დუმდა. გავიფიქრე – “არა უჭირს, ჩვეულ დროს დავრეკავ, დაე, მისთვის სიურპრიზი იყოს.“

     ღამით დავურეკე.

     – სალამი. ორი საათის წინაც დაგირეკეთ.

     – ეგრე ადრე რატომ? დაქალთან ვიყავი, საქმე მქონდა და მათთან ვიმუშავე.

     სიცილი ძლივს შევიკავე.

     – ეგეთი რა საქმეა? – ვკითხე.

     – ახალი გამგის დავალებაა, შინ წამოვიღე.

     – ახალი გამგის?

     – კი, დღეს ჩვენს დაწესებულებაში განყოფილების ახალი გამგე მოვიდა.

     – რას ამბობ?! – სიცილს კვლავაც ძლივს ვიკავებდი, – როგორი ადამიანია ახალი გამგე?

     – რა მოგახსენო, გულზე დამეხატაო, ვერ გეტყვი, ერთობ ქედმაღალია. მართალია, პირველი შთაბეჭდილებით განსჯა ძნელია, მაგრამ... ყოველ შემთხვევაში...

     სახტად დავრჩი. ამას არ ველოდი.

     – რატომ არ მოგეწონათ?

     – რა ვიცი... პირველი შთაბეჭდილება ზოგჯერ მცდარია ხოლმე...  ყოველ შემთხვევაში, თავი მედიდურად უჭირავს. მაღალი, სიმპათიური ბიჭია, სახეზეც ლამაზია, მაგრამ გადამეტებულად ამაყია, მგონი... ქედმაღალიცაა. როცა მოგმართავს, ბრძანების ტონით გეუბნება: ხვალისთვის გადაბეჭდეთ!

     უნებლიეთ მას თავისი ხელობის შესახებ სიტყვა წამოსცდა. თუმცა ამ სიტყვას არ ჩავჭიდებივარ. ეს ხომ ისედაც ვიცოდი.

     – თქვენ რა ქენით, ახალ სამსახურში მოეწყეთ?

     მაშინ აზრადაც არ მომდიოდა, რომ რაღაც უცნაურ თამაშს ვიწყებდი. ფარულმა ძალამ შემაჩერა და ასე მივუგე:

     – არა, გადავიფიქრე, ძველ სამსახურში დავბრუნდი.

     დილით კი მედინა ვნახე, ჩემი მედინა. არა, გუშინაც კი ვნახე, მაგრამ გუშინ იგი რამდენადაც მიმზიდველი და მშვენიერიც არ უნდა ყოფილიყო, სხვებისგან არაფრით განირჩეოდა. დღეს კი ის გამორჩეული და ერთადერთი იყო. ლამაზიც კი ეთქმოდა, მაგრამ ეს სილამაზე მჭკნარი, რაღაცნაირად შეზღუდულიც კი იყო. თუმცა ეს იყო გუშინ.

     დღეს ყველაფერი შეიცვალა. ვათვალიერებდი მის მიერ დაბეჭდილ ფურცლებს და შიგადაშიგ თვალს მისკენ ვაპარებდი. ვეძებდი შესაბამისობას მის რეალურ არსებასა და ტელეფონში არსებულს შორის, ჩემთვის ჯერ კიდევ უცხო გარეგნობასა და ხმას შორის, რომელიც ტელეფონის მეშვეობით ჩემთვის ეგზომ მშობლიური გახდა.

     მას ძალზედ თბილად და მოწიწებით ვეპყრობოდი, თანაც ძლიერ მაინტერესებდა, იგი ამას გრძნობდა, თუ არა. ამის გასარკვევად საღამოს ველოდებოდი, ტელეფონის საათს.

     – ხომ გეუბნებოდით, პირველი შთაბეჭდილება ხშირად მცდარია-მეთქი. თურმე ერთობ თბილი და კულტურული ადამიანი ყოფილა...

     – მეორე შთაბეჭდილებასაც ძალიან ნუ ენდობით, შეიძლება, ისიც მცდარი აღმოჩნდეს.

     – არა, არა, გუშინ მისთვის თვალებში არ შემეხედა, დღეს კი შევხედე, – გავიფიქრე, ნეტავ როდის შემომხედა, რომ მე ვერ შევამჩნიე? – იცით, როგორი სუფთა, როგორი ჭკვიანი თვალები აქვს.

     მივუგე:

     – იცოდეთ, ეჭვიანობას დავიწყებ...

     ეს თამაში ასე დაიწყო. უკვე ამ თამაშის წესებიც ვიცოდი. მან კი, ბუნებრივია, არაფერი იცოდა. ვეღარაფერს ვიზამდი. მოვლენები ჩემს კონტროლს აღარ ექვემდარებოდა, ისე, როგორც საფოსტო ყუთში ჩაგდებული წერილი.

     ამ თამაშს თავისი სიძნელეებიც ახლდა. აზრები, მანერები და ხმის ტემბრიც კი უნდა შეგეცვალა, ტელეფონში ერთი, სამსახურში კი სულ სხვა ადამიანი უნდა ყოფილიყავი, ერთი სიტყვით, გაორებული მდგომარეობა მოგეთხოვებოდა. და თვითოეულ მათგანს თავისი ფსიქოლოგია და თავისი სამყარო უნდა ჰქონოდა.

     სამსახურში სულ სხვა ადამიანი ვიყავი, კეთილი, თავაზიანი, ამავე დროს ცოტა მედიდურიც. ტელეფონში ის ჩემს შესახებ მესაუბრებოდა, ჩემს ყველა სიტყვას, ყველა ჟესტს, უბრალოდ მიმიკასაც კი აანალიზებდა. ხშირად მე თვითონ ჩამოვაგდებდი ხოლმე სიტყვას, თუმცა ბოლო დროს ვგრძნობდი, რომ ამის საჭიროება არც იყო. იგი ბატონი სეიმურის შესახებ როსტომთან სატელეფონო საუბრების დროს დიდი სიამოვნებით ლაპარაკობდა. მაგრამ სეიმურს როსტომის შესახებ არასოდეს ესაუბრებოდა.

     საერთოდ, მისი სატელეფონო ცხოვრების შესახებ არავინ უწყოდა. მე არ ვიცოდი, ეს უნდა გამხარებოდა თუ არა. ზოგჯერ მეგონა, ის, რომ იგი ამის თაობაზე არავის ელაპარაკება, უბრალოდ, როსტომისადმი ცივი დამოკიდებულებისა და გულგრილობის გამოხატულება იყო, ზოგჯერ კი პირიქით, ვფიქრობდი, რომ იგი ამას როგორც ყველაზე სანუკვარ და მოსაფრთხილებელ გრძნობას, ისე უყურებს, ამიტომაც არავის უმხელს. უცნაური რამ ხდებოდა, თითქოსდა აზრები და შეფასების უნარიც ამრეოდა.

     წარმოიდგინეთ, რომ მე, როგორც სეიმური, სატელეფონო საუბრების გამო როსტომზე ვეჭვიანობდი, სატელეფონო საუბრების დროს კი, იმის გამო, რომ სეიმურის შესახებ ძალიან ბევრს ლაპარაკობდა, ვეჭვიანობდი სეიმურზე, ამჯერად – როგორც როსტომი.

     ერთხელ შევთავაზე:

     – მოდი, ერთმანეთს შენობით მივმართოთ, ჩვენ ხომ ერთურთს უკვე კარგა ხანია ვიცნობთ.

     – თანახმა ვარო, – მიპასუხა.

     – კეთილი, ღამე მშვიდობისა, – ვუთხარი და ყურმილი დავკიდე. გულში კი ბავშვივით გამიხარდა, რომ მე შენობით მომმართავს, მას კი თქვენობით ელაპარაკება.

     უცებ ვიაზრე, რომ ჩემივე თავის შესახებ, ანუ ჩემი მეორე მეს შესახებ ისე ვფიქრობდი, როგორც სულ სხვა ადამიანზე. ერთხელ გამომწვევად ვუთხარი:

     – მე მგონი, შენ ეგ ტიპი მოგწონს...

     – შენ რა იცი, ეგებ მაგას მოვწონვარო. – თავმომწონედ მომიგო. ყურმილი გაბრაზებულმა დავკიდე და სამი დღე არ დამირეკავს. სამსახურში კი დიდი სიამოვნებით ვმუსაიფობდით. ერთმა თანამშრომელმა მისი თანდასწრებით მითხრა, ამაოდ ირჯები, ამ პატარა ქალბატონის გულის მომგები კაცი ჯერ არავის უნახავსო. სამივემ გავიცინეთ. მედინა რომ წავიდა, ჩემმა თანამოსაუბრემ დასძინა:

     – მონაზონივით ქალია. მისი გულისკენ მიმავალ გზას ვერავინ პოულობს. ერთგული ცოლი ყოფილა. ქმარი ამ რამდენიმე წლის წინ დაღუპვია. მფრინავი ყოფილა და ცაშივე დაღუპულა.

     იმ დღეს სამსახურს გვიანობამდე შემოვრჩი. კარებში რომ გავდიოდი, მომესმა, მედინა საწერ მანქანაზე ჯერაც კრეფდა. მას გრძელი და ნატიფი თითები ჰქონდა. მანქანაზე ბეჭდვისას თითებს ისე ამოძრავებდა, გეგონებოდა, პიანინოზე უკრავსო.

     ღამით დავურეკე.

     – სალამი.

     – სალამი. შენ გაბრაზებაც გცოდნია. შენს ჯინაზე დღეს სეიმურმა სახლამდე გამომაცილა.

     – რატომ? – გაოცებულმა ვიკითხე. შეგიძლიათ ჩემი გაოცების სიწრფელეში მერწმუნოთ.

     – იმიტომ, რომ ბევრი საქმე მქონდა და გვიანობამდე დავრჩი, ამიტომაც გამომაცილა, შეგნებული ბიჭია.

     „უფრო სწორად შეუგნებელი ვირია, – გავიფიქრე, – ასე გვიანობამდე დარჩა, მე კი ჭკუა არ მეყო, რომ გამეცილებინა, ცივად დავემშვიდობე და შინ წავედი“. თუმცა სხვა რამესაც მივხვდი. კერძოდ მივხვდი, გაცილება რომ შევთავაზო, უარს არ მეტყვის, პირიქით, შეიძლება ესიამოვნოს კიდეც.

     შეიძლება ჯინაზე მეუბნებოდა, იმის გამო, რომ ტელეფონი გავუთიშე, ჩემი, ანუ როსტომის გაბრაზება უნდოდა. ესე იგი, ჩემ მიმართაც – ტელეფონში გაცნობილი როსტომის მიმართაც  არ იყო გულგრილი. მაგრამ ეს როგორ დავაზუსტო? ათასგვარ ფიქრებში ბოლომდე ვერ გავრკვეულვიყავი, მაგრამ ერთი რამ დაზუსტებით ვიცოდი. ვიცოდი, რა უნდა მექნა, თუ იგი

კვლავაც გვიანობამდე დარჩებოდა.

    

     თითქმის დაცარიელებულ ქუჩას მივუყვებოდით.

     მოულოდნელად ვკითხე:

     – საღამოობით, მოცლილობის ჟამს რას აკეთებთ?

     – არაფერს, შინ ვზივარ. – მიპასუხა.

     – ეგრე მარტოკა ზიხართ სახლში?

     – კი… რატომ მეკითხებით? წიგნს ვკითხულობ, რადიოს ვუსმენ.

     საინტერესოა, რადიოზე ტელეფონში ნათქვამს ახლაც გაიმეორებს? არა, სულ სხვა თემაზე გადაიტანა საუბარი, რისთვისაც ერთობ მადლიერი დავრჩი.

     ხელი ზემოთ აიშვირა და თქვა:

     – აგერ, ესეც ჩემი ფანჯარა.

     – სადარბაზოში ბნელა, მოდით, მესამე სართულამდე

აგაცილებთ.

     – არაო, – მითხრა, მაგრამ უკან დახევას არ ვაპირებდი.

     – იქნებ სახლში დამპატიჟოთ?

     – დიდი სიამოვნებით დაგპატიჟებდით, სამწუხაროდ უკვე გვიანია, – მიპასუხა და საათს დახედა. მივხვდი, რომ ნერვიულობდა.

     – გვიანია? თქვენ ასე ადრე წვებით?

     – არა... მაგრამ... – იგი ნერვიულობდა, არ იცოდა, რა ეთქვა.

     – კეთილი... რახან ახლა ჩემთვის ერთი ჭიქა ჩაიც არ გემეტებათ, მაშინ მოდით, ცოტაც გავისეირნოთ, კარგი ამინდია...

     არაფერი მითხრა. მათ სახლს რამდენიმეჯერ შემოვუარეთ. ძლიერ მინდოდა მის ბინაში მოხვედრა. მინდოდა, მენახა ბინა, რომელსაც სატელეფონო საუბრებიდან ასე კარგად ვიცნობდი, ჩემი თვალით მეხილა მისი რადიო და რბილი სავარძელი. ვინ იცის, იმ დღეს შინ რომ შევეპატიჟე, გამორიცხული არ არის, ყველაფერი მეთქვა მისთვის. თუმცა როცა სადარბაზოს კართან ვემშვიდებებოდი, ხელი სასწრაფოდ გამომიწოდა.

     – კარგი, ნახვამდის, ბატონო სეიმურ. დიდი მადლობა. ღამე მშვიდობისა. გაიღიმა, სწრაფად შეტრიალდა და სადარბაზოს ბინდბუნდში თვალს მიეფარა.

     ერთხანს მისი ფეხის ხმა მესმოდა. და მე ყველაფერს მივხვდი. მივხვდი, რატომ ნერვიულობდა და ერთთავად საათზე იყურებოდა. უნდოდა, ტელეფონის ზარისთვის მიესწრო, ჩემი ტელეფონის ზარისთვის.

     რამდენიმე დღის შემდეგ ჩვენმა პასუხისმგებელმა მდივანმა საწარმოო თათბირზე ერთობ სულელური მოხსენება გააკეთა. სიტყვა მოვითხოვე და იგი გავანადგურე. მან არ მიპასუხა და ეს კაცი შემეცოდა. რამდენი წელიწადია, გაზეთში მუშაობს, ალბათ დღემდე მასთან ასეთი ტონით არავის მიუმართავს, თანაც ამდენ ხალხში.

     თათბირის შემდეგ თავი უხერხულად ვიგრძენი, ჯერ ერთი, იმიტომ რომ ბოლომდე მართალი არ ვიყავი, მეორეც იმიტომ, რომ ფირუზას რჩევა-დარიგება ყურად არ ვიღე და მესამეც იმიტომ, რომ არ მინდოდა ეს სამსახურიც დამეკარგა.

     ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, მედინა აქ მუშაობდა. სწორედ ამის გამო პასუხისმგებელი მდივნის ოთახში შევედი და მოვუბოდიშე.

     როცა ღამე მედინას დავურეკე, წინასწარ ვიცოდი რას მომიყვებოდა.

      – იცი, როსტომ, – მის ხმაში მღელვარება და გამოცოცხლება იგრძნობოდა,– ეს ჩვენი სეიმური როგორი ვაჟკაცი ყოფილა. დღეს თათბირზე არ ვყოფილვარ, მაგრამ ყველა ამაზე ლაპარაკობს, ამდგარა და პასუხისმგებელი მდივანი მიწასთან გაუსწორებია. დღემდე მაგას სიტყვას ვერავინ უბედავდა. მოკლედ, ყველას პირზე ეს ამბავი აკერია. წარმოგიდგენია, სახალხოდ შეურცხვენია.

     – ვიცი, – ვუპასუხე, – ამ ტიპის ადამიანებს კარგად ვიცნობ. თათბირებზე მგზნებარე სიტყვით გამოდიან, ხმალამოღებულები თავებს სხეპენ, მაგრამ მერე მიდიან მათ მიერ გაკრიტიკებულებთან და ერთი-ერთზე ბოდიშს უხდიან. ალბათ ის შენი სეიმურიც კრების შემდეგ მივიდა იმ კაცთან და ბოდიშები უხადა, ფერხთ ჩაუვარდა და შეევედრა, მაპატიეო.

     ამაზე სევდიანი ხმით მიპასუხა:

     – ასე რატომ ლაპარაკობ?! რატომ ვერ იტან იმ პიროვნებას!?

     – იმიტომ, რომ ის გიყვარს, მე კი შენ მიყვარხარ.

     – ძალიან კარგი. გამოდის, რომ ყველას ერთმანეთი გვიყვარს.

     – რა თქმა უნდა, შენ გაიხუმრე. მთელი უბედურება იმაშია, რომ მას ხვდები, ესაუბრები, მასთან ერთად კინოში მიდიხარ.

     – კინოში რა იცი, რომ მე მასთან ერთად კინოში მივდივარ?

     – რატომაც არ უნდა წახვიდე!

     გაიცინა, ჩანს ეს აზრი ესიამოვნა.

     – მე კი მხოლოდ ტელეფონში მესაუბრები.

     – ჩვენ ხომ მოვილაპარაკეთ.

     – ჩემს შესახებ მისთვის გითქვამს?

     – რას ლაპარაკობ?! ამის შესახებ არავის არასოდეს არაფერს ვეტყვი. ეს ჩემთვის იცი რა არის... – იგი წამით დადუმდა, ეტყობა შესაფერის სიტყვას ეძებდა, – წმინდა რამაა.

     მეორე დღეს მე და ის კინოში წავედით. ფილმი მფრინავ-გამომცდელებზე იყო. მედინა ცოტათი დანაღვლიანდა. ალბათ ამიტომაც მან გულის გადაშლის აუცილებლობა იგრძნო და როცა ბულვარის გავლით შინ ვბრუნდებოდით, დაღუპული მეუღლის შესახებ მიამბო. მითხრა, ჩვენმა თანაცხოვრებამ ცაში ჩაიარა, ის მფრინავი იყო, მე კი – ერთი ჩვეულებრივი მგზავრიო. მერე მე სტიუარდესად დავიწყე მუშაობა, რათა მუდამ მის გვერდით ვყოფილიყავი. მერე დავქორწინდით. ბაქოდან მოსკოვში და მოსკოვიდან ბაქოში დავფრინავდით. თვითმფრინავში მიფარებულ ადგილას შევიყუჟებოდით და ვეფერებოდით ერთმანეთს. მერე დავფეხმძიმდი. შვებულებაში გავედი. უკანასკნელად იგი ტრაპამდე მივაცილე.

     როცა თვითმფრინავი დაიძრა, თურმე, მედინამ წყალი მიასხურა კვალდაკვალ. ალბათ ფრენის ისტორიაში პირველად იყო, რომ თანამედროვე მფრინავს მრვალსაუკუნოვანი წესით მიაცილებდნენ. მერე თვითმფრინავს ცაში გააყოლა თვალი. მერე წვიმა დაიწყო.

    მედინა შეჩერდა, რაღაცას მიაყურადა. ერთი წუთის შემდეგ გუგუნი მეც გავიგონე და მივხვდი, რომ ეს ხმა მას ყველაზე ადრე ესმის. ჩვენ ცაში მოძრავ ფერად სინათლეს ვუმზერდით. მედინამ თქვა:

     – მისი საფლავი იქ არის. ქვრივი ქალები თავიანთი ქმრების საფლავზე დადიან, მე კი ცაში ვიყურები.

     მერე მედინამ მითხრა, ზოგჯერ საღამოობით აეროდრომზე დავდივარო, ისე, უბრალოდ. დგას თურმე და უყურებს თვითმფრინავებს, რომლებიც ჯდებიან, ან სადღაც მიფრინავენ. მერე დასძინა, რომ ბავშვიც მკვდარი დაიბადა, ქმრისგან სამახსოვროდ ესეც არ დამრჩაო.

     ხელი სახეზე მოვუსვი და ცრემლები შევწმინდე. მერე მის ტუჩებს გიჟივით დავეწაფე.

     იგი:

     - არა, არა, საჭირო არაა! – მეუბნებოდა, მაგრამ ვგრძნობდი, რომ თანდათან უჭირდა ამ სიტყვების თქმა.

     მე იგი გავაცილე და შინ მობრუნებულმა დაუყონებლივ დავურეკე. ხმა მღელვარე და რამდენადმე მხიარული ჰქონდა და მე ყველა რომანტიკოსი – ცაში, ზღვაში თუ ხმელეთზე დაღუპული ყველა რომანტიკოსი – შემეცოდა.

     მეორე დღეს კი სამსახურში მოსულს ვკითხე:

     – იცი, გუშინ როგორც კი დავშორდით, მაშინვე დაგირეკე. შენი ტელეფონი დაკავებული იყო. შუაღამეს ვის ელაპარაკებოდი?

     არ მოველოდი, მას ფერი ეცვალა, დაიძაბა და დაბნეულმა შემომხედა, თუმცა მაშინვე გონს მოეგო და მიპასუხა:

     – როგორც ჩანს, სხვაგან მოხვდი, შინ რომ მივედი, მაშინვე გავიხადე და დავწექი.

     სატელეფონო საუბარში კი ვუთხარი:

     – გუშინ მესიზმრე.

     – უცნაურია, როგორ შეიძლება, გესიზმროს ადამიანი, რომელიც არასოდეს გინახავს.

     – შენი ხმა და რადიო მესიზმრა.

     – რადიო კიდევ ჰო, მაგრამ ვერ წარმომიდგენია, როგორ შეიძლება, ხმა გესიზმროს. შენი აზრით, როგორი ვარ? როგორი წარმოგიდგენივარ?

     – რა თქმა უნდა, მაღალი, გრძელდალალებიანი, გრძელკანჭებიანი... – ისე ვახასიათებდი, რომ სინამდვილეში მას არ შეესაბამებოდა.

     – აფერუმ, – მომიგო, – ზუსტად ისეთი წარმოგიდგენივარ, როგორიც ვარ. ახლა ყოველღამე დაგესიზმრები.

     – ალბათ, მხოლოდ მე მესიზმრები...

     – ისევ დაიწყე?

     – არა, ამბობენ მაჰურ ბანუ ერთ ღამეში ას კაცს ესიზმრებოდა ხოლმე.

     – ეგ მე არ მეხება. მე ერთი ეგზემპლარი ვარ, მხოლოდ შენ გესიზმრები. შენ ჩემი თვალის ჩინი ხარ.

     – უსაზღვროდ მადლიერი ვარ.

     – მისმინე, ჩემო თვალის სინათლევ, ერთ საკითხზე მინდა რჩევა გკითხო, ოღონდ ნუ გაბრაზდები, ყვირილს ნუ ატეხ და ყურმილსაც ნუ დაკიდებ.

     ამ საუბარს სამი დღეა ველოდი, სამი დღეა მიკვირდა, რატომ არაფერს მეუბნებოდა ამის თაობაზე.

     – მომისმინე. ოღონდ ჯერ ვალიდოლი მოიმარჯვე.

     – კარგი ახლა, გული ნუ გადამიწურე.

     – კარგი. სამი დღის წინ სეიმურმა ხელი მთხოვა. გული ხომ არ წაგივიდა?

     – არა, – მივუგე, – რა უპასუხე?

     – ჯერ არ მიპასუხია. მინდოდა, შენთვის მეკითხა რჩევა. შენ ხომ ჩემი ყველაზე ახლო მეგობარი ხარ. შენზე უფრო ძვირფასი არავინ მყავს.

     „უცნაურია ქალის ფსიქოლოგია, როგორც კი სხვას შეიყვარებს, შენ მაშინვე უახლოეს მეგობრად და ძვირფას ადამიანად იქცევი.“

     – არ გირჩევ, – ვუპასუხე, – ნურავის ნუ გაჰყვები, – უცნაური ისაა, რომ ამას წრფელი გულით ვეუბნებოდი,– მე გამომყევი ცოლად. მე ყველაზე მეტად მიყვარხარ. ოჰ, ღმერთო, ნეტავ ტელეფონით შეიძლებოდეს დაქორწინება.

     მან გადაიხარხარა. ნერვიულად იცინოდა:

     – შენ ხომ ჭკვიანი ბიჭი ხარ. ასაკიც ხომ გასათვალისწინებელია... ჯერ მთლად ბავშვი ხარ...

     – მეე? რა იცი? შენ ხომ არც კი გინახივარ.

     – ამას ყველაფრიდან ვგრძნობ, შენი ხმიდან, ხასიათიდან, ჩემდამი დამოკიდებულებიდან... გეხვეწები, ნუ აჩქარდები, რაც შეიძლება დიდხანს დარჩი ასეთად...

     – არა, მაინც რა იცი? ეგებ მაგ შენს სეიმურზეც დიდი ვარ?

     – არა, არა, ძვირფასო, ქალს ინტუიცია არასოდეს ატყუებს. – ეს, მართლაც, კომედიას ჰგავდა, მაგრამ მე სიცილის თავი არ მქონდა. გულში უცნაურ სევდასა და ტკივილს ვგრძნობდი.

     – არ გირჩევ, მედინა, – ვუთხარი, – შენ რომ გათხოვდე, მე რა მეშველება?! ქმარი ხომ მაგის ნებას არ დაგრთავს, ღამღამობით ტელეფონით მესაუბრო...

     – რამეს მოვიფიქრებთ. ტელეფონით ლაპარაკი ხომ ღალატი არ არის, არც ცოდვაა. მე თვითონ დაგირეკავ ხოლმე.

     მისთვის რანაირად უნდა ამეხსნა, რომ ეს შეუძლებელი იყო.

    – მეც ხომ უნდა გამიგო, – ხმა კიდევ უფრო დაუსევდიანდა, – თქვენ, კაცები ზოგჯერ მარტოობის გამო ჩივიხართ ხოლმე. ამაზე გულწრფელად მეცინება, თქვენ ხომ ნამდვილ მარტოობას ვერც კი წარმოიდგენთ. ეს მარტოობა ისეთი რამაა, რომ ამას მხოლოდ ქალი მიხვდება. ღამე იღვიძებ და კედლები შენკენ იძვრიან... მოდი, სევდისმომგვრელ რამეებზე ნუ ვისაუბრებთ. შენ რასაც მირჩევ, იმას ვიზამ, თუ მეტყვი, უარი უთხარიო, უარს ვეტყვი.

     რა უნდა მეთქვა?! გაჩუმდა. მერე თვითმფრინავის გუგუნი მომესმა და მივხვდი, რომ ეს ყველაფრის პასუხია. ვერც მე – როსტომი და ვერც მე – სეიმური ვერასდროს დავიკავებდით მისი დაღუპული ქმრის ადგილს.

    იმ საღამოს, სამსახურის შემდეგ, მან პირველად დამპატიჟა თავისთან. სახლი, სადარბაზო და სართული ვიცოდი, მაგრამ ბინის კარზე რა მოგახსენოთ. სხვა კარზე დავაკაკუნე. არავინ გამიღო.

     ასანთს გავკარი და სანოტო ქაღალდზე დაწერილი წინადადება წავიკითხე: გასაღები მეზობელთანაა. როგორც კი სანოტო ფურცელი დავინახე, გამები გამახსენდა და მივხვდი, რომ კარი შემეშალა.

     შევტრიალდი და ამჯერად მოპირდაპირე კარზე დავკაკუნე. რადიო, რბილი სავარძელი და ტელეფონი – ყველაფერი ზუსტად ისე იყო, როგორც წარმომედგინა.

    – ახლავე, სეიმურ, კარგ მუსიკას მოგიძებნი, შენ მოუსმინე, მე კი ამასობაში ჩაის მოგიდუღებ.

     შემდეგ მე მას ვკოცნიდი, ვეხვეოდი, გულში ვიკრავდი და ვგრძნობდი, რომ მას ქალური გრძნობები ძნელად, თანაც სასიამოვნო ტკივილით უბრუნდებოდა.

     კედლის მიღმა, საკმაოდ ახლოს პიანინო აჟღერდა. უეცრად მკლავებიდან დამისხლტა და გაინაბა, რაღაცას მიაყურადა.

     მეც სმენად ვიქეცი, დარწმუნებული ვიყავი, რომ რამდენიმე წამში გუგუნს გავიგონებდი. მაგრამ არავითარი თვითმფრინავი. უცებ მივხვდი, რას მიაყურადა მედინამ, იგი ტელეფონის ზარს ელოდა, ზუსტად ამ დროს ის... ანუ მე ვურეკავდი ხოლმე. ვიცოდი, რომ ის აღარასოდეს დაურეკავდა, მაგრამ ერთი წამით მეც დავიჯერე, მეც მივაყურადე ტელეფონს, მინდოდა, სასწაული მომხდარიყო და ტელეფონი აწკრიალებულიყო.

     ტელეფონი კი დუმდა.

 

    აზერბაიჯანყლიდან თარგმნა  იმირ მამედლიმ