ისა ისმაილზადე (1941 -1997) წარმოშობით საქართველოდანაა, გარდაბნის რაიონიდან. იგი ადრეული სიჭაბუკიდან სიცხოცხლის ბოლომდე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა ბაქოში. როგორც ჭეშმარიტად ხატოვანი სიტყვის ოსტატმა ახალგაზრდობაშივე მოიხვეჭა სახელი და თანამედროვე აზერბაიჯანელ მკითხველს როგორც  გამორჩეულმა და გამოჩენილმა პოეტმა დაამახსოვრა თავი. იგი წლების განმავლობაში მუშაობდა ლიტერატურული ჟურნალების – „ულდუზუსა“ და „აზერბაიჯანის“ პოეზიის განყოფილების გამგედ. მისი ლექსები, რომელთაც აზერბაიჯანში პოეზიის მოყვარულნი დღესაც ნამდვილ პოეტურ ნიმუშებად მიიჩნევენ, არაერთ ენაზეა თარგმნილი. მე კი, როგორც წინამდებარე ლექსების მთარგმნელმა, ისა ისმაილზადესთან დაკავშირებით ერთი საინტერესო ამბავი მინდა გავიხსენო: ერთხელ ბაქოში ჩავედი, ეს გახლდათ ჩემი ერთ-ერთი პირველი სტუმრობა ამ დიდებულ ქალაქში. სასტუმროში მოვეწყვე და გადავწყვიტე თბილისში ახლახან გაცნობილ ჩემს უფროს კოლეგას - პოეტ აბას აბდულას (ისიც წარმოშობით საქართველოდანაა) დავურეკო და შინ ვესტუმრო. უნდა ვაღიარო, ნაცნობობისას მისატევებელი დაუდევრობა მახასიათებს და ზოგჯერ ახლად გაცნობილი ადამიანების სახელსა და გვარს სათანადოდ ვერ ვიხსომებ. ამ შემთხვევაშიც ასე მოხდა. ბლოკნოტში შემთხვევით ისა ისმაილზადეს ტელეფონიც მეწერა. აბას აბდულასაგან განსხვავებით ბატონ ისას პირადად არ ვიცნობდი. თუმცა ზემოთნახსენები თვისებიდან გამომდინარე ისიც არ ვიცოდი, ჩემი ნაცნობი აბას აბდულაა თუ ისა ისმაილზედე. ჰოდა, ბლოკნოტი რომ გადავშალე პირველად თვალში ისას ტელეფონი მომხვდა, მექანიკურად გავიფიქრე, მე რომ ამასწინებზე თბილისში გამაცნეს, სწორედ ისა ისმაილზადეა და მას უნდა ვესტუმრო. ასე და ამგვარად მისი ბინის ნომერი ვაკრიფე. ყურმილში მამაკაცის ხავერდოვანი ხმა გაისმა. ისა მინდოდა მეთქი. კი, ისა გახლავართო. ვუთხარი, იმირი ვარ. ჩემდა საბედნიეროდ, თურმე ბატონი ისა ისმაილზადეც მიცნობდა შორიდან. როგორც კი ჩემი სახელი გაიგონა, თბილად მომიკითხა  და როგორც კოლეგა და თანამემამულე შინ მიმიპატიჟა. დიდი სიამოვნებით დავთანხმდი. დაბლა ჩამოვედი, ტაქსიში ჩავჯექი და მისკენ გავემართე. მალე კარზეც მივუკაკუნე. ცხადია, ახლად გაცნობილი მეორე თანამემამულის, აბას აბდულას სახე კარგად მახსოვდა და ველოდი, რომ კარს ბატონი აბასი გამიღებს. კარი კი სულ სხვა კაცმა გამიღო და მობრძანდიო, მითხრა. ისა ისმაილზადეს სახეზე არ ვიცნობდი და ვიფიქრე, ეს ალბათ პოეტის სახლიკაცი, ან ვინმე ახლობელია-თქო. მივესალმე და იმ იმედით, რომ ოთახში თავად ისაც დამხვდება, მედიდურად ავუარე გვერდი. ოჯახის თავკაცი გაკვირვებული ამედევნა უკან. ოთახში შევედი და მიმოვიხედე, ნაცნობი სახე რომ ვერსად დავლანდე, მასპინძელს მოვუბრუნდი და ვკითხე: ბატონი ისა ისმაილზადე შინ არ ბრძანდება? მიპასუხა: ისა ისმაილზადე გახლავარო. ცხადია, მისმა პასუხმა ძლიერ გამაოცა, მაგრამ არ შევიმჩნიე. არც მან შეიმჩნია რამე. ორივენი მივხვდით, რომ პატარა გაუგებრობას ჰქონდა ადგილი. კარგად გამიმასპინძლდა, ახალ ლექსებში გაზავებული „აღდამური“ ღვინით გამომათრო და გვიან ღამით თავისი „მოსკვიჩით“ მიმიყვანა სასტუმროში.

 

 

ჰო, მე ვარ ძველი თერმოსის შუშა

 

ჰო, მე ვარ ძველი თერმოსის შუშა,

დამსხვრეული და

ჩალეწილი ვარ.

ზოგის გულს მოვწყდი,

ზოგს უნებლიეთ დავუვარდი  

და ძირს დავეცი,

ზოგმა მეზობელს გადაუგდო

ნახევრად სავსე,

ცხელი თერმოსი,

ეგრე ნელ-ნელა და შეუმჩნევლად

გავტყდი,

დავიმსხვერ

და ჩავილეწე...

...კი, მე ვარ ძველი თერმოსის შუშა, -

ხან კაცის რისხვამ,

ხან მარტოობამ

და გულგრილობამ

დამამსხვრია და

სულში ჩამლეწა.

მაგრამ არავინ ფიქრობს იმას, რომ

ჩემი გულის ნამსხვრევები

შეიძლება ვიღაცას მოხვდეს,

ანდა ოცნება

სამუდამოდ დამიზიანოს.

 

...ვიცი, ერთ ღამეს

ვიღაცის სუნთქვა მეწვევა სტუმრად,

ჩემს ნამსხვრევებს შეაგროვებს და

დაალაგებს თანმიმდევრობით.

ასე ამგვარად აღადგენს თერმოსს, -

ჩემი გულის დამსხვრეულ მინას.

მაგრამ ეს უკვე

ვერ იქნება ადრინდელი

ჩემი გულივით,

სითბოს და ყინვას ვერ აღუდგება

და განიხვნება

უბოქლომო კარივით მუდამ...

 

...ჰო, მე ვარ ძველი თერმოსის შუშა...

იმისათვის, რომ ხელახლა გავტყდე

და ხელახლა ჩავილეწო სულის სიღრმეში,

უნდა დავეცე,

დავენარცხო

გაოცების სალკლდოვან მკერდზე...

 

 

** *

თუ ამერევა დღე-ღამე, მეტად

ვერ გამაოცებს ის, რაც მაოცებს.

დაუწერელი სტრიქონებივით

შუბლზე გაჩენილ ახალ ნაოჭებს

რომ შეხედავენ,

შეიცხადებენ,

იტყვიან, უცებ დაბერებულა...

მაგრამ ვერავინ მიხვდება, კარგი

ლექსი ნაოჭებს გადაშლის სრულად! –

სულის ნაოჭიც გაქრება უმალ,

შემეყრებიან სუფთა გულებით.

ყველას ძმასავით გულში ჩავიკრავ,

ქალებს შევამკობ თაიგულებით...

მიწას მოვწყდები ცად აფრენილი,

არვინ იქნება ჩემი მომრევი.

იჩქეფებს ძარღვში სისხლის მდინარე,

უცებ ჩამითრევს მისი მორევი...

...მერე ნელ-ნელა გამივლის ესეც,

კვალი დარჩება სიხარულისა.

არვის ვუმხელდი,

ახლა კი გეტყვით:

ლექსით მატულობს ფეთქვა გულისა.

 

... თუმც არვინ იცის დაუწერელი

ლექსების გამო დაკარგულისა...

 

 

ერთიც ვნახოთ და...

 

(ჩემს მეგობრებსა და ახლობლებს)

 

...ერთიც ვნახოთ და აღარ ვიქნები,

აღარ ვიქნები ამ დუნიაზე.

ვეღარ მიხილავთ თქვენს შორის მაშინ,

და ვერც მომავალს იმ ნატრულ გზაზე.

ალბათ ვიღაცას დავენანები,

ვიღაც უბრალოდ გაიქნევს თავსა.

ჩამოიხოკავს სახეს ის ქალი,

და დააკვდება  საფლავის ქვასა...

ჰე, მეგობრებო, შეიკრიბენით,

ვიქნები აქ და ვიქნები ცაში.

მდუმარედ ვივლი თქვენს შორის, მაგრამ

ამას ვერავინ მიხვდება მაშინ....

სიგარეტების მხრჩოლავი კვამლი

დაფარავს მრავალ მჭმუნვარე სახეს.

ერთს გევედრებით, „ჭორების გორგალს“

ქვასავით ზღვაში გადაუძახეთ.

...ერთიც ვნახოთ და აღარ ვიქნები,

აღარ ვიქნები ამ დუნიაზე.

ვეღარ მიხილავთ თქვენს შორის მაშინ,

და ვერც მომავალს იმ ნატრულ გზაზე.

 

აზერბაიჯანულიდან თარგმნა იმირ მამედლიმ