სიჩუმის სიმღერა

 

განა სიჩუმე ერთნაირი არის ყოველთვის,

როგორც სიკვდილი, ერთგვაროვნად, ისიც არ დგება,

სხვებთან სიჩუმეს სხვანაირად ამბობ და შენთვის -

უფრო შიგნიდან, უფრო მძიმედ და გედარდება -

 

რომ ამ დუმილში გადამდები გახდნენ დღეები,

ერთმანეთს ჰგვანან, შენ კი მათგან გარეთ გადიხარ

როგორც კარებში, გააბიჯებ და მოიხურავ

ზურგს უკან დუმილს, როგორც სიტყვას, ვერ ნათქვამს დიდხანს.

 

განა სიჩუმე გამუდმებით ერთ სათქმელს ამბობს,

ერთ რამეს ნიშნავს, ისმინება ან ერთნაირად,

ხანდახან ღამის მარტოობას ბალიშში ალბობს,

ხან აგიტაცებს, გაგრძნობინებს თავს ღმერთნაირად.

 

განა გადაგვაქვს ერთმანეთში რამე სიტყვებით,

რომლებსაც ვეძებთ სუნთქვის შეკვრით, განცდების ფსკერზე

რომ მოყვე, ჯერ ჩვენ სიჩუმეზე როგორ ვიწექით,

მერე პირიქით, სიჩუმე რომ ჩამოწვა ჩვენზე.

 

და ბოლოს გიწევს რომ დუმილით ელაპარაკო,

ვინც დაგრჩა იმათ, გინდა უთხრა რომ არ გაოცდნენ -

 

რომ არ არსებობს ის სიჩუმე, სიტყვით რომ ვერ თქვა,

არც ის სიჩუმე, მოყოლისას რომ არ გამოგრჩეს.

 

 

 

 როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან

 

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან –

მარტო არ მიდის.

თან იმდენი რამე მიაქვს, რაც შენია,

ნახევარიც კი არ რჩები.

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან –

შენც მიდიხარ.

იმ ადგილსაც კი არ ტოვებთ, სადაც იდექით.

ინაწილებთ, ისიც  თან მიგაქვთ...

აქ სხვები ვეღარ დადგებიან.

ვინაიდან ეს ადგილი

არ იყო სახლი,

არც ქუჩა და მითუმეტეს არ იყო სადმე...

ეს ადგილი ის საერთო სუნი იყო, რომელიც გქონდათ,

საცხოვრებლად  ერთმანეთში რომ გადახვედით

და ცალ-ცალკე არსებობაც შეწყვიტეთ ბოლოს...

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან,

უნდა ჩაალაგო ჩემოდანში სიყვარული, ტკივილი და მარტოობა

და საცხოვრებლად საკუთარ თავს დაუბრუნდე.

იმ ძველ კედლებს, რომლებსაც ვერ ცნობ,

რომელიც შენი კი არ არის, არამედ სხვისი,

ვისაც ოდესღაც იცნობდი და გადაგავიწყდა...     

ჩნდება შეგრძნება, რომ სტუმრად ხარ, და ეს საწოლიც,

ეს ნაწერებიც, ფოტოებიც შენი კი არა

იმისია, ვინც ოდესღაც მიატოვე და გაიზარდე,

ახლა კი ცდილობ, დაუბრუნდე,

დაპატარავდე

და წარსულში გადასახლდე,

სადაც ეცემა იმ შესაძლო მომავლის ჩრდილი,

რომელსაც ვეღარ შეეფარები.

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან,

თან იმდენი რამე მიაქვს,

შენს თავსაც კი არ გიტოვებს... არამედ უცხოს.

და აღარ იცი, რა სიტყვები უნდა უთხრა,

ანდა ერთად როგორ იცხოვროთ...

 

როცა ადამიანს...  როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან,

უნდა გაუყო, საგზალივით გაატანო – ყველაფერი

ნახევარი გულის ჩათვლით.

და თან გახსოვდეს,

რომ გასაყოფი, ნახევარის ნახევარი გულიღა გაქვს დარჩენილი,

თუკი გზაზე ვინმე შემოგხვდა. 

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან,

წარსული ზრდას იწყებს,

ის პატარა ბავშვივით დარბის შენ წინ

და თანდათან ტანს ისე იყრის,

მთელ აწმყოს იკავებს.

 

არასოდეს არ მთავრდება ის, რაც იყო,

ადრე თუ გვიან მთავრდება ის, რაც ჯერ არ მომხდარა, რაც უნდა მომხდარიყო. 

ის, რაც იყო, გრძელდება და მეორდება

ყოველ ნაბიჯზე.

თან სახეს იცვლის.

 

წარსულს ასეთი თვისება აქვს –

შეუძლია, იყოს მომავალზე ამოუხსნელი

და ის, რაც იყო, ყოველ ჯერზე სხვანაირად გიამბოს და იყოს ნამდვილი

და ყოველი მოყოლისას ეს ამბავი არასოდეს ჰგავდეს თავის თავს.

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან

შენ ვერ დარჩები –

წახვალ შენი გზით.. ამავე დროს გაჰყვები მასაც...

და ასეთმა ნახევარმა უნდა იცხოვრო.

 

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან,

როცა ადამიანს უშვებ ცხოვრებიდან

და გგონია, რომ  მარტო მიდის.

 

 

აი, ასე ვკვდებით

 

აი, ასე ვკვდებით, თვინიერად და დამყოლად

ვიცინით, სამახსოვრო ფოტოებს ვიღებთ,

ვმღერით, ვსვამთ და დავწანწალებთ,

ღამით ვარსკვლავების ქვეშ ვდგებით,

ცალ თვალს ვხუჭავთ და მთვარეს თითს ვაფარებთ,

მზის სხივებს ხელებზე ვისვამთ,

რომლითაც დღის მანძლზე ერთმანეთს უნდა შევეხოთ,

წყალში ვდგებით ტერფებამდე და ზღვაზე დავაბიჯებთ,

ვეწევით და რგოლებს ვუშვებთ,

აი, ასე ვკვდებით, სიცილით და უდარდელად

თან თადარიგს ვიჭერთ,

ფოტოებს ვიღებთ, ვარჩევთ, რომელი გავადიდოთ,

მიწას ვეძებთ, სადაც ჯერ ზემოდან უნდა ვიცხოვროთ, მერე პირიქით.

ადგილებს ვიყოფთ, ჩემი ადგილი უფრო დიდია,

ფეხშიშველი დავაბიჯებთ, წინდაწინ ვეჩვევით,

აი, ასე ვკვდებით, ვსვამთ, დავწანწალებთ და მიწას ვეჩვევით,

წვიმაში ვყოფთ სხეულებს, ფეხებს გუბეებში ვაბაკუნებთ

და ღმერთზე ვლაპარაკობთ, რომელიც ჩვენში ჯერ ისევ ცოცხლობს

და ფოტოებშიც შეიძლება დაინახო, თუ დააკვირდი,

რომლებსაც ვიღებთ,

რომლებიც ჩვენ შემდეგ იცოცხლებენ კიდევ დიდხანს,

რომ მოყვნენ, როგორ ლაღად ვკვდებოდით.

და როდესაც  ერთმანეთს მივუწვებით

და მოვა წვიმა, რომელიც ვეღარ დაგვასველებს

და მოვა თოვლი, რომლშიც არ შეგვცივდება

და იკაშკაშებენ ვარსკვლავები, რომლებიც ჩვენთვის აღარ მოწყდებიან

და დაგვფარავენ შემოდგომის ფოთლები, რომლებშიც ვეღარ ჩავეფლობით ფეხებით,

იქნებიან ფოტოები, ფოტოებში ვიქნებით ჩვენ.

სადაც ჯერ ვკვდებით,

წვიმაში, თოვლში, შემოდგომის ფოთლებში, ვარსკვლავებში, მზის ხივებში,

ვკვდებით და ვიცინით

ვკვდებით და გვიხარია

ვკვდებით საოცრად.

და რა მშვენიერია კვდომა, რა მშვენიერია სიკვდილთან მიახლოება, როდესაც რამდენიმე ნაბიჯში დგახარ,

და შეგიძლია ყველაფერი განიცადო, ყველაფერი ჩაიდინო, სიყვარულის ჩათვლით.

 

 

მზერა მომავლიდან

 

ოდესმე სიზმარს გაიხურავ და დაბრუნდები.

და დაგხვდება შენი ცხოვრება

დიდი ხნის წინათ წაკითხული წიგნივით,

ზოგიერთი პერსონაჟის სახელსაც რომ ვერ გაიხსენებ.

და დაუნიშნავ საკუთარ თავს ფოტოების თვალიერებას –

იქნებ გიშველოს.

და იქცევი საკუთარი წარსული თავის გარდაცვლილ მშობლად,

რჩევებსაც რომ ვეღარ მისცემ – როგორ გადარჩეს.

ერთადერთი, რასაც შეძლებ –  ძველი ფილმივით გაიხსენო შენი ცხოვრება

და თანდათან იქცე ღმერთად, რომელმაც იცის, რა გადაგხდება

და ლაპარაკი არ შეუძლია. არც რამის შეცვლა.

 

სიზმარი ისევ გაიხურე ამ კვირა დილას,

საწოლიდან ბებერი სხეულის გადმოწვენაც შეგეზარა

და წევხარ ძველი თოვლივით – არავის სახურავზე, რომ გადმოგბერტყონ,

არც სახლის წინ, რომ ბავშვებმა იგუნდაონ

ან თოვლის პაპა გააკეთონ და გაგაღიმონ.

წევხარ ძველი თოვლივით საკუთარ სახლში

და არ არის სიცივე, რომ გიშველოს

არის სითბო, რომელიც ვეღარ გადაგარჩენს –

რომელიც გეღვრება მაყურებელ ღმერთად ქცეულს ფილმის ყურებისას,

როდესაც ჯერ ისევ ახალგაზრდა მთავარი პერსონაჟი წვიმას მიყვება

მომავლისკენ,

და ზურგს უკან იმ მომავლიდან ვერ გრძნობს მზერას

საკუთარი მოხუცი თავის, მის ჩრდილად რომ ქცეულა,

მის მაყურებლად,

მის მშობლად

და ღმერთად

რომელიც ვეღარ გადაარჩენს.

 

 

ჩვენ ვართ პოეზია

 

სულ ერთია, როგორ წვანან საათის ისრები,

როცა სიყვარულს და ტკივილს ერთნაირი გემო აქვს და სუნი,

როცა სახლს იფარებ თავზე და ხვდები, რომ ვერც გარბიხარ, ვერც იმალები...

და სტრიქონი ხარ, რომელიც გყვება, და არაფერი მეტი...

და მარტივი ოცნებებით, ღამეებში ხელის ფათურით

ვერითმებით ადამიანებს, ვისაც არც ვიცნობთ

და სხვადასხვა სტრიქონიდან ხელსაც ვერ ვუწვდით.

ხოლო სიტყვები ჩვენ გამო – ითქმება და იწერება.

პოეზია კი, რა ხანია, აღარ არის მხოლოდ ლექსები...

რა ხანია პოეზია გადმოვიდა სიტყვებიდან და თავი ჩვენ შეგვაფარა,

ვინც ვკითხულობდით,

და იმ ლექსებად ვიქეცით თვითონ,

წამკითხველი რომ არავინ ჰყავს.

 

ჩვენ, სამყაროს სხვადასხვა მხარეს,

ჩვენ-ჩვენ ცხოვრებას კედლებზე ვწერთ,

და ამ კედლებს ვანგრევთ, ვაშენებთ...

და ჩვენ ვართ პოეზია,

რომელსაც ასწავლიან,

რომელსაც იზეპირებენ,

რომელზეც ახალ თაობებს ზრდიან –

ჩვენ ვართ პოეზია,

რომელსაც ვერ იცნობ,

ვერ გაიშვერენ მისკენ თითს

და ვერ შესძახებენ – „აი, მეგობრებო,

ნახეთ, პოეზია როგორ დაიკარგა ხალხში

და შეამჩნიეთ, როგორი მზერა ჰქონდა

და როგორ უცნაურად მიდიოდა.“

ჩვენ ვერ გვამჩნევენ,

ვინაიდან ჩვენი სახე ირეკლება განცდასა და განცდას შორის,

ხალხმრავალი ქუჩების ვიწრო კუთხეებში,

ქალაქის ბნელ სარდაფებში – მიწისქვეშა გადასასვლელში,

გამთენიისას ძილში ჩაფლული საცხოვრებლის

ერთადერთ განათებულ ფანჯარაში.

და ჩვენ ვართ პოეზია –

რომელიც – არ უნდა იცნო,

არამედ უნდა განიცადო,

უნდა მოახდინო,

და რაც მთავარია, საკუთარ თავში.